Procedure voor het verlengen van een 60 dagen visum tot 180 dagen:
1ste verlenging : 2 formulieren invullen + sponsorbrief + fotokopie KTP sponsor, fotokopieën van deze plus personalia en lopend visum in het paspoort.
2de verlenging : 3 formulieren + sponsorbrief + +fotokopie KTP sponsor + twee foto’s tegen een rode achtergrond. Bij deze verlenging moet men persoonlijk op het Kantor Imigrasi komen om vingerafdrukken te laten nemen en een digitale foto te laten maken. Dit heet “Pendaftaran Orang Asing” men wordt in het vreemdelingenregister opgenomen
3de verlenging + 4de verlenging: 2 formulieren + sponsorbrief.+ fotokopie KTP sponsor. Bij deze verlenging krijgt men een brief die men aan het “Kanwil Depkum dan Ham” (Kantor Wilayah Departemen Kehukuman dan Hak Assasi Manusia) moet afgeven. Daar krijgt men weer een brief terug voor het Kanim. Dat is een toestemming van het Ministerie van Justitie.
De verlengingen zijn geldig voor 30 dagen. Als men zelf het visum verlengd dan moet men rekening mee houden dat bijv. voor de stad Solo het “Kanwil Depkum dan Ham” in Semarang is gevestigd, want dat is een kantoor voor de hele provincie Midden Java. In Yogyakarta ligt het dichtbij want Yogyakarta is aan aparte maar heel kleine provincie.
Ik heb een aantal jaren mijn visumverlengingen in Yogya laten doen, dat was in principe gemakkelijk want ik gaf alles wat er nodig was af, ondertekende alle formulieren gaf mijn paspoort en had er voor vier maanden geen omkijken naar. Voor identificatie gebruikte ik mijn STM (Surat Tanda Melaporkan) van de plaatselijke politie met daaraan de fotokopieën van de relevante pagina’s uit mijn paspoort. Dit is volkomen legaal, ik heb dit gedaan op aanraden van de politie, op reis is je paspoort veilig. Deze papieren zijn vooral handig in de Molukken, waar men zich op elk eiland bij de politie dient te melden. De politie begrijpt dit onmiddellijk want kent dit formulier, een paspoort willen ze nog wel uren bestuderen alsof het een boekje met moeilijke chemische formules betreft. Ze moeten natuurlijk tegenover de bule net doen alsof ze het begrijpen. Ik werd op een gegeven moment kotsziek van mijn contact in Yogya, want die was bijzonder geldgeil. Toen ik hem na de aardbeving belde om te vragen hoe het was bleek hij geen dakpannen meer op zijn huis meer te hebben. Ik heb hem toen geld voor dakpannen gegeven, want wist dat zijn huisje niet zo groot was. Echter als ik een kleine service van hem nodig had werd er een moeilijk gezicht getrokken, terwijl hij met weer eens een nieuw Nokiaatje aan het spelen was verzon hij een achterlijk bedrag als tegenprestatie voor zijn service. Als ik hem ontmoette was hij ook altijd gekleed als een soort “preman”, in niets was te zien dat het een “pejabat imigrasi” was. Voor de contacten ontmoette ik zijn jongste broertje in een restaurant, als ik die iets te drinken aanbood zocht hij meteen naar het duurste. De gesprekken anders dan immigratiezaken gingen over geld of waren verzoeken om cadeaus. Zijn service was overigens zeer goed, daar niet van. Op een gegeven moment was ik het meer dan zat omdat mijn sponsor ook in voortdurende geldnood zat. Ik ben toen weer elke twee maanden via Batam naar Singapore of Malakka gereisd. Dat vind ik persoonlijk de beste manier, maar is natuurlijk veel duurder dan het verlengen van een visum.
Vorig jaar besloot ik mijn visum zelf eens te gaan verlengen bij het Kanim ter plaatse, om de procedures te kennen en kijken hoe ik met ambtenaren overweg kon, dat is niet mijn sterkste punt, integendeel. Ik vroeg een vriendin die goed ingevoerd is in diverse sociale kringen of zij mensen op het Kanim kende. Dat bleek het geval, een oude schoolvriend werkte daar, precies op de afdeling die de visaverlengingen verzorgd, “Kasi Statuskim” met een mooi Indonesisch woord. Ik maakte kennis met een sympathieke man, Pak D. Een week later ging ik met de formulieren die ik de eerste keer had ingevuld terug. Daar had ik heel wat fouten in gemaakt, ik ben een beetje blind bij het invullen van het meest eenvoudige formulier. Na binnenkomst moest ik meteen bij de Baas van de afdeling gaan zitten, die mij nors aan een kruisverhoor onderwierp en op zoek ging naar fouten. Dat is de gebruikelijke houding van ambtenaren hier ten lande. Gelukkig hielp de ambtenaar waarmee ik eerder had kennis gemaakt, Pak D. mij met het e.e.a. te verbeteren. De eerste verlenging liep verder op rolletjes ik heb niet lang hoeven wachten, na een betaling van 400.000 Rp was mijn paspoort binnen een uurtje klaar. Toch had ik de neiging om het e.e.a. voor gezien te houden en maar weer naar Batam te gaan.
Bij de tweede verlenging ging er veel mis, ik had het een en ander verkeerd begrepen, dus verkeerde formulieren ingevuld, had verkeerde foto’s bij me, zwart-wit, dat moest kleur met rode achtergrond zijn. Ik ben koel gebleven en liet alles over me heen komen. Het viel me op dat de baas een iets minder stugge houding innam, ik had hem ook aan het lachen gemaakt. Als langdurig inwoner van Java ken ik de zwakheden van de mensen hier. Ik weet dat Javanen van humor houden, ik ben in Amsterdam geboren en heb humor met de lepels gevuld met Molenaars kindermeel mee naar binnen gekregen. Mensen die malu (verlegen) of nors zijn pak ik met een geintje aan. Het werd op een gegeven moment zelfs gezellig op het Kanim. Als je zo een ambtenaar eenmaal aan het lachen hebt gemaakt dan laat hij zijn strenge houding varen en verandert de relatie in eentje van twee mensen tegenover elkaar. Ik spreek vrij vlot Indonesisch en versta de lichaamstaal van de mensen die ik tegenover me heb goed. Aan al dat Javaanse gebuig en geslijm doe ik niet mee, daar ben ik te trots voor, je kan best zonder naar mijn mening.
De kosten om bij het Kanim te komen waren wel wat hoog, zeker de 2e keer toen ik van alles fout had gedaan en steeds terug naar huis moest, foto’s moest laten maken. Een keer heen en weer naar het Kanim kost mij ong. Rp. 100.000. Van Indonesiërs heb ik afgekeken dat je met je map onder je arm met hautaine blik in de ogen langs balie waar men op het Kanim ontvangen wordt heen moet lopen rechtstreeks naar het kantoor waar men wezen moet. Daar liet ik eerst de formulieren door Pak D. nakijken en die leidde met map naar het bureau van Pak S. Ze vonden het eigenaardig maar leuk dat ik altijd heel vroeg kwam, om half negen was ik daar. De meeste bule komen om een uur of 11 - 12.00 met een wazige kater in de ogen. Ik sta altijd vroeg op in dit land, heerlijk om 's morgens in alle vroegte bij hanengekraai en het gekoer van de perkoetoets te werken. Ik heb ook geen last van het onderdanige gedrag dat de Javaan zo typeert in zijn communicatie met een vermeende meerdere. Ik blijf natuurlijk wel altijd beleefd. Maar geen poespas er om heen. Omdat ik vaak in dat kantoor heb moeten wachten kon ik een beetje de gangbare procedures overzien. Het Kanim werkt tegenwoordig met computers, maar die zijn echt niet daar geplaatst om de papierwinkel te vervangen, maar als een soort back up. Al het werk wordt dus dubbel gedaan. Elke maand moet je met bijna dezelfde formulieren langskomen, weer een sponsorbrief, alles 1 of 2x gefotokopieerd, dat gaat allemaal in een map, als de procedure voor de verlenging is afgedaan dan gaat die map in het archief , daar zullen wat mappen liggen. Het maken van de vingerafdrukken gaat via de computer, alsmede het maken van nog een foto met een rode achtergrond. Ze hadden een HP computer staan, toch een goedbekend staand merk, maar waarschijnlijk met het geheugen waarmee deze was geleverd 512 MB of zo, want dat ding stond vreselijk te malen zonder veel resultaat. Het maken van de vingerafdrukken en de foto kostte wel een uur. De grootste giller is dat je voor de 3e en 4e verlenging naar Semarang moet om een brief af te geven aan het Kanwil Depkum dan Ham. Een paar uur later krijg je een brief terug die je weer mee naar Solo mag nemen om op het Kanim af te geven. Dat terwijl ze op beide kantoren computers hebben. Semarang ligt op drie uur reizen van Solo. Ik heb geen zin om dat heen en weer te doen, dus moest ik in een hotel verblijven, kostte me ook nog 180.000 Rp, maar was een prima hotel. Alles werkte. Gelukkig heb ik een goede vriend in Semarang wonen we zijn altijd blij om elkaar te zien en vanuit die blijdschap slaan we dan aan het bier tot we niet meer kunnen.
Ik heb de hele procedure om een visum te verlengen weer eens persoonlijk meegemaakt, weet ook weer hoe de bureaucratie in Indonesië werkt. Ik heb wat sympathieke mensen op ket Kanim leren kennen. Als ik naar de kosten kijk die ik gemaakt heb is het beter een Biro Jasa in te huren.