Hoi,
Ik herinnerde mij ineens dat ik in 2009 een compleet reisschema heb gemaakt van onze rondreis door Borneo van ca 17 dagen. De vluchttijden en prijzen zullen inmiddels aangepast zijn, maar desalniettemin biedt het veel informatie. Wij verbleven soms in middenklasse hotels, soms in duurdere resorts, soms in een hostel. Bij elkaar waren we rond de 2000 euro kwijt pp geloof ik.
Komtie:
Dag 1
Vlucht om 12.00 pm met Malaysian Airlines.
Dag 2
Aankomst 06.00 am in Kuala Lumpur, KLIA. Je hebt meerdere mogelijkheden om vanaf het vliegveld naar je hotel te komen. Er gaat bijvoorbeeld een trein naar het centraal station van Kuala Lumpur, maar houd er rekening mee dat je vanaf daar dan nog een vervoermiddel moet zoeken om naar je hotel te komen. Veel goedkoper dan een taxi is het ook niet. Wij kozen voor een budgettaxi, kosten ongeveer 100 MYR. Op de meeste vliegvelden wordt gewerkt met coupons: je koopt een taxi coupon bij een counter en gaat vervolgens naar buiten om de juiste taxi rij op te zoeken (wijst zich vanzelf, de taxichauffeurs zijn ook zeer behulpzaam). Wees erop alert dat er verschillende taxicounters zijn, sommigen verkopen alleen limousine ritjes, wat uiteraard een stuk duurder uitvalt.
De taxirit duurt ongeveer een uur, afhankelijk van de coureurvaardigheden van de taxichauffeur.
Wij hadden het hotel The Royale Bintang geboekt, voor 1 nacht. Ligging centraal. Wel erg groot.
De hele dag kun je vrij besteden om Kuala Lumpur te bezoeken.
Dag 3
Vertrek rond 08.45 am naar LCC (vliegveld), met taxi. Het hotel heeft een taxiservice, kosten 85 MYR. Kuala Lumpur heeft twee terminals, die een stuk van elkaar vandaan liggen. Air Asia vliegt vanaf LCC. Vlucht van 11.45 am – 13.30 pm naar Kuching met Air Asia (kosten 97 MYR). Vluchten zijn vrij gemakkelijk te boeken via www.airasia.com. Wederom een taxi gecharterd, voor ongeveer 25 MYR. Rond 14.00 pm aankomst in hotel.
Wij hadden Singgahsana lodge voor 1 nacht gereserveerd. Dit is een hostel, , goed verzorgd en met een erg leuk dakcafé. Wij kozen voor de honeymoon suite, omdat die als enige een eigen toilet en douche heeft. Kosten 128 MYR per nacht, inclusief een beperkt ontbijt. Ligging erg centraal en de nodige faciliteiten als internet, gekoelde drankjes en tourinformatie is aanwezig. Geboekt via website www.singgahsana.com. Overigens heeft Kuching veel hostels en hotels, accommodatie moet buiten het hoogseizoen niet al te moeilijk zijn.
Wij kwamen op een zondag aan in Kuching. Dit is niet aan te raden, alles was dicht. Het regelwerk kun je pas maandagochtend doen. Rondslenteren in Kuching zelf kan natuurlijk wel.
Via de eigenaar van het hostel hebben wij een tour geboekt voor een bezoek aan de longhouses, verderop in de week. De eigenaar heet Richard en hij raadde een freelance gids, Jihay aan. Wij moesten een aanbetaling doen van 100 MYR.
Wij hebben ter plekke de nachten in het hostel voor de rest van de week vastgelegd (nacht van dag 5 op dag 6 en nacht van dag 7 op dag 8).
Dag 4
Rond 08.45 am zijn wij naar het tourist office gegaan om een overnachting te regelen in Bako National Park. Voordat je naar dat park toegaat moet je reservering namelijk al vaststaan. Deze tourist office is gemakkelijk te vinden, deze is centraal gelegen. Toen bus 6 (bus 6A is ook mogelijk) genomen naar Bako National Park. Kosten 2,50 MYR pp. De busrit duurt ongeveer een uur. Bij het eindpunt moet je je melden bij de rangers en zij controleren of je een reservering hebt en vragen je 10 MYR pp entree te betalen voor het park. Bij het boothuis kun je een boot regelen naar het park zelf. Kosten voor een boot is 47 MYR. Als je deze deelt met meer dan 4 mensen rekenen zij in totaal 54 MYR, omdat de boot dan zwaarder is. Het is vrij gemakkelijk om medereizigers te vinden die een boot willen delen.
Na ongeveer een half uur word je op het strand van het park afgezet en moet je nog een stukje lopen naar de receptie. Wij hadden een hostelkamer geboekt, voor rond de 50 MYR. Er stonden 4 bedden in de kamer, maar het lijkt erop dat ze er maar 2 daadwerkelijk verhuren per kamer. Verwacht niet teveel van dit hostel, de kamers zijn eenvoudig en niet zo schoon en de bedden waren ronduit smerig. De douche- en toiletgelegenheid was minimaal. Inchecktijd is rond 14.00 pm. Er is een eetcafé met een klein winkeltje. Het café opereert in buffetvorm, een maaltijd kost ongeveer 8 MYR. In het park kun je diverse wandelingen maken en je vergapen aan de grote hoeveelheid apen. In de avond heb ik deelgenomen aan de avondwandeling, 10 MYR. Een ranger neemt je dan mee de jungle in en kent de plekken waar de beesten zich schuilhouden. Bij regenval (in ons geval) is er helaas veel minder te zien. In de ochtend zagen wij de wat minder vaak voorkomende neusapen.
Dag 5
Wandelen in het park, lunchen en rond 2.00 pm een terug boot geregeld. Het is de bedoeling dat je je bootman van de vorige dag laat weten wanneer je het tijdstip van terugkeer aanpast (hier vraagt hij naar op het moment dat je de boot uitstapt de dag ervoor). Bus weer terug a 2,50 MYR naar Kuching. Aankomst weer in Singgahsana lodge.
Dag 6
Vertrek vanuit de Singgahsana lodge in Kuching voor de tour naar een longhouse met de freelance guide. Wij betaalden in totaal voor die tour 400 MYR pp. Jihay haalde ons op met zijn eigen taxi, wij waren zijn enige twee klanten. De package deal hield op 1 dag in:
-
een bezoek aan Semenggoh Wildlife Rehabilitation Centre (aanrader: als je het geluk hebt dat de orang oetans zich laten zien op de vastgestelde voedertijd, kun je ze van zeer dichtbij aanschouwen). -
Lunch bij een Chinees restaurant (erg goed!) -
Bezoek aan een markt -
Bezoek aan peperplantage -
Boottocht naar longhouse (45 minuten) -
Diner en aangeboden drankjes door de Iban
Wij hadden het geluk dat Jihay het belangrijk vond om ons een traditioneel longhouse te laten zien en bereid was om daarom zelf iets meer te betalen voor de boottocht. In ons longhouse waren nog oude mensen aanwezig met traditionele tatoeages en de longhouse zelf is nog weinig onderhevig aan invloeden van buitenaf. Veel touroperators kiezen voor een longhouse die aan het begin van de rivier ligt, die ook per auto bereikbaar is.
Bereid je voor op weinig luxe, veel Iban om je heen, veel drank en een welkomstdans, waaraan je zelf ook moet deelnemen. Het diner nuttig je met de familie die voor jou gekookt heeft. Je slaapt in de corridor. Toilet en douche zijn in basale vorm aanwezig.
Dag 7
Wakker worden in de corridor moet wandelende Iban om je heen. Ontbijt bij familie en korte demonstratie van de dierenvallen en het befaamde blaaspijp schieten. In de ochtend met de boot weer terug en dan een lange rit naar Kuching terug (4 a 5 uur). Lunch hadden wij weer in het Chinese restaurant. Aankomst rond 3.30 pm in Singgahsana lodge. Einde tour.
Dag 8
Rond 10.00 am vertrek naar Kuching airport (ongeveer 20 minuten rijden, 20 MYR). Vlucht van 12.35 pm – 13.35 pm van Malysian Airlines naar Miri (93 MYR) Geboekt via www.malaysianairlines.com. Wederom een taxicoupon gekocht van ongeveer 22 MYR naar ons hotel, Miri Marriot Resort & Spa. Geboekt via www.booking.com. Kosten 295 MYR, excl 15% (government tax en servicekosten). Exclusief ontbijt.
In Miri zelf is niet zoveel te zien, maar het is absoluut prima vertoeven in het resort. Schitterend zwembad en kamers die uiterst verzorgd zijn en van alle gemakken voorzien. Wij hebben er ook gegeten.
Dag 9
Wij hadden ons ticket maanden van tevoren geboekt. Dit werkt niet altijd in je voordeel, zo bleek op het vliegveld. Vertrokken om 07.30 am voor een korte rit met de taxi (25 MYR) naar het vliegveld. Ons vliegtuig zou om 09.20 am vertrekken naar Mulu, maar zonder ons ervan op de hoogte te stellen is het rooster een maand tevoren aangepast en vertrok het vliegtuig een uur later. Op zich geen probleem, maar check dus wel af en toe of de vliegtuigtijden nog recent zijn. Uiteindelijk gevlogen om 10.25 am, met Malaysian airlines (Maswings in dit geval, een zustermaatschappij). Malaysian Airlines heeft in het geval van Mulu een monopoliepositie (103 MYR).
Vanuit Nederland hadden we een package deal geregeld bij Royal Mulu Resort, een luxe resort op een steenworp afstand van Mulu National Park. Wij betaalden 1370 MYR, met de volgende services op dag 9:
-
Taxi service naar resort -
Canopy Skywalk -
Bezoek Deer Cave en Lang’s Cave -
Je kunt ’s avonds wachten tot de vleermuizen uit de Deer Cave komen. Bij regenval komen zij echter niet (in ons geval). Op eigen gelegenheid loop je in ongeveer 45 minuten terug naar het begin van het park, waar hoteltaxi’s klaarstaan om je terug te brengen naar het resort. -
Diner in buffetvorm -
Overnachting op resort, in een chalet (mooi!).
Geboekt via www.royalmuluresort.com. Kijk goed naar de aanbiedingen die zij hebben. Ongetwijfeld kun je ook bij aankomst op eigen gelegenheid de bezoeken aan de grotten regelen, misschien ook wel goedkoper. Zoals wij het gedaan hebben is het wel praktisch, je hoeft niet na te denken over wat je wanneer gaat doen.
Dag 10
Op deze dag was inbegrepen:
-
Ontbijt -
Rond 08.30 am met boot naar een longhouse met toeristenmarkt. Niet erg interessant, vonden wij. -
Dan bezoek aan de Wind Cave en Clearwater Cave. -
Boottocht terug. Je kunt er ook voor kiezen om terug te lopen naar her resort, duurt ongeveer een uur. -
Boottocht in de middag naar een longhouse. Tocht zelf is mooi, het longhouse vonden wij weinig interessant. Zou je eventueel kunnen overslaan, om te relaxen aan het zwembad. -
Diner -
Overnachting op resort, in chalet
Dag 11
Ontbijt en eigen dagbesteding. Taxiservice naar vliegveld, ongeveer 10 minuten rijden. Het hotel laat een shuttleservice ongeveer 50 minuten voor vertrek gaan (gratis). Vlucht van 15.40 pm - 17.30 pm naar Kota Kinabalu, via Malaysian Airlines. Wij betaalden 215 MYR. Vliegt via Miri. Let op: wij waren er in oktober en veel vluchten vielen in de middag uit vanwege slechte weersomstandigheden. Zoek indien mogelijk een vroege vlucht uit!
Taxi´s in KK zijn iets duurder, wij betaalden 30 MYR naar hotel ´D Borneo hotel. Kosten 160 MYR voor een meer luxe kamer, www.dborneohotel.com. Dit hotel is vrij basic, alles is aanwezig maar de inrichting is weinig flatteus. De locatie is wel zeer centraal en de medewerkers bijzonder vriendelijk. Het ontbijt is inbegrepen en heeft alles wat je nodig hebt. Hotel hebben wij voor 3 nachten vastgelegd.
Dag 12
Na ontbijt zijn wij naar de jetty haven gegaan om een boot te pakken naar Tunku Abdul Rahman National Park. Wandeling van dik 20 minuten. Bij de ticketoffice heb je verschillende touroperators die boottochten naar de verschillende eilanden organiseren, je kunt ook meerdere eilanden bezoeken op één dag. De prijzen zijn 17 MYR pp, plus 6 MYR tax pp. Een meer-eilanden ticket is rond de 25 MYR. In een half uur ben je ongeveer op je eiland (afhankelijk van welk eiland ze het eerst mensen afzetten). Op de jetty haven is het chaos, het is niet goed te zien van welke touroperator een bepaalde boot is. Soms moeten mensen 45 minuten wachten, anderen kunnen zo instappen. Wij hebben geen systeem ontdekt. Op het eiland betaal je 10 MYR pp aan de rangers.
Je moet ook aangeven hoe laat je terugwilt, dan komt dezelfde operator je weer halen.
Wij bezochten Pulau Mamutik. Een klein eilandje, met goedkoop cafeetje (wij betaalden 10 MYR voor onze lunch) en snorkelmogelijkheden. Wij kregen te horen dat de tip die Lonely Planet aangaf om aan de andere kant van het eiland te snorkelen niet terecht is, daar mag je met snorkelen niet komen. Wij zijn via de zee naar de achterkant van het eiland gesnorkeld (makkelijk te doen) en het koraal is daar toch wat mooier.
Uit eten bij de Waterfront vonden wij erg geslaagd, zowel de Thai als de Indiër waren erg goed vonden wij. Je kunt verderop ook cocktails drinken.
Dag 13
Na ontbijt weer naar jetty haven en nu een boot genomen naar Pulau Manukan. Een groter eiland. Snorkelen is daar iets minder mooi, maar nog steeds de moeite waard. Van het hotel hadden wij vouchers gekregen voor een goedkopere boottocht (13 MYR pp), deze hebben wij nu gebruikt. Dit bleek ook de enige bootmaatschappij die eerlijk aangeeft hoe laat ze vertrekken, de andere bootmaatschappijen roepen dat ze elke minuut vertrekken.
Dag 14
Hier hebben wij iets gedaan wat niet aan te raden is. We wilden van KK naar Sandakan om daar om 8 uur opgepikt te worden voor reis naar Lankayan (voorbesproken). Wij zijn om 05.00 am vertrokken met taxi (35 MYR) naar het vliegveld (let op, 2 terminals!), ons Air Asia vliegtuig zou om 07.00 am vertrekken, 07.50 am landen in Sandakan (die vlucht kostte 50 MYR) Onze vlucht bleek 4 uur vertraagd. Middels snel schakelen (andere terminal, 30 MYR met taxi, nieuw ticket Malaysian Airlines, 269 MYR, 07.00 am – 07.45 am) zijn we toch op tijd gekomen. Raadzamer is om al de avond van tevoren naar Sandakan te gaan, dan heb je deze stress niet.
Wij hadden een package deal geregeld met het Lankayan Dive Resort:
08. 00 am pick up van vliegveld Sandakan naar plaats waar speedboot vertrekt naar eiland.
10.00 am: speedboot naar eiland. 1,5 u durende tocht. 10 uur staat vast, boot gemist = pech!
Op het eiland zijn alle maaltijden inbegrepen. Drankjes vallen qua prijs nog reuze mee, 3 MYR voor fris en 10 MYR voor bier.
Let op: snorkelmateriaal kun je tegen een bepaald bedrag huren. Ze organiseren ook een snorkeltocht van een uur, 50 MYR. Hebben wij niet gedaan.
Lankayan is 5 ha groot en sprookjesachtig mooi. Kristalhelder water, veel tropische vissen en regelmatig levend koraal, een mooi en zeer groot chalet met alle benodigdheden en veel palmen. Voldoet aan het droomplaatje van een tropisch eiland, vonden wij! Het eten vonden wij middelmatig, wat weinig keus en veel van hetzelfde.
Boeking via: www.lankayan-island.com. Wij betaalden 3072 MYR voor 2 personen, snorkeltarief. Voor duikers is het nog iets duurder, 1950 MYR pp geloof ik. Dit eiland moet je wel vooraf je creditcard geven, zij eisen dat je voor vertrek al betaald hebt.
Dag 15
Uitslapen, ontbijten, snorkelen, zwemmen, luieren, lunch, avondeten!
Dag 16
Vroeg vertrek, 07.00 am met speedboot weer terug naar Sandakan. Dit is wederom een fixed time. Nog inbegrepen in onze package deal was een transfer met gids naar Sepilok Orang Utan Sanctuary. Deze vonden wij wat minder imposant dan Semenggoh Wildlife Rehabilitation Centre, omdat de voederplekken verder van het publiek verwijderd zijn. Als je even wacht nadat de orang oetans klaar zijn met eten, komt er nog een andere soort aap op het eten af. Dat is wel erg leuk om te zien! Lunch was nog inbegrepen, in een resort vlakbij het orang oetan centrum.
In de omgeving van Sepilok kun je mooie wandelingen maken en nog informatiecentra bezoeken. Wij zijn naar een dichtbij zijnd resort gegaan en hebben daar aan het zwembad gelegen. Niet-gasten betalen hiervoor 35 MYR, erg duur voor wat je krijgt (het zwembad is niet zo bijzonder). Wij betaalden het gastentarief van 5 MYR. ´s Avonds was de shuttleservice naar vliegveld ook inbegrepen in onze package deal.
Vlucht van Air Asia om 20.15 pm, aankomst 23. 00 pm in Kuala Lumpur (kosten 150 MYR). Na 00 am worden de taxiprijzen duurder. Wij betaalden nu ineens 74 MYR voor een taxi naar hotel The Royale Bintang. Eerder hebben wij waarschijnlijk een duurdere taxi toegewezen gekregen. Wanneer zij een koffer te groot inschatten vinden ze dat je een grotere taxi moet nemen, terwijl die koffer prima op de passagiersstoel voorin kan.
The Royale Bintang hadden wij van tevoren laten weten dat wij laat zouden arriveren. Wij betaalden 208 MYR, excl ontbijt en 15 % service en taxkosten.
Dag 17
Wij mochten tot 13.00 pm in de hotelkamer blijven, vanwege onze late aankomst. Stad bezocht en rond 08.30 pm met taxi (regelt hotel voor je, zij hebben ook een bagage storage), 85 MYR, naar vliegveld. Wederom gevlogen met Malaysian Airlines.
Dag 18
Aankomst om 06.30 am op Schiphol.