Het staat in de meeste reisgidsen van bijna alle zuid- en middenamerikaanse landen:
¨Probeer het zelf rijden in een (huur) auto te vermijden, laat je verplaatsen met openbaar vervoer, lijndiensten of een taxi, en indien toch auto gereden wordt, doe dat dan niet snachts¨
Welnu, ergens hebben die reisgidsen wel gelijk. Om echt alle problemen te vermijden doe het niet! Ware het niet, dat je er geen enkele lol aan beleeft om je te laten rijden en je bovendien aan het schema van de chauffeur te moeten houden, je een plaspauze hebt wanneer hij dat wilt, de kans om fotos´s te maken onderweg moet laten schieten en een lunch-stop maakt als hij pas honger krijgt.
Ik persoonlijk ben geen voorstander van je laten rijden, heb het nooit leuk gevonden om in bussen te zitten en zeker hier in Guatemala heb ik me nog nooit in een kippen-bus gewaagd over een afstand van meer dan 5 kilometer. Dat heeft trouwens ook meer te maken met mijn vertrouwen in de bus en de chauffeur dan mijn specifieke wensen.
Guatemala is een land waar je ´zeker van jezelf´ moet zijn om aan het verkeer deel te nemen. De mensen rijden anders dan we in Nederland gewend zijn, je moet offensief en tegelijk defensief deelnemen aan het verkeer, je moet ver vooruit kijken en op elke beweging bedacht zijn. Zelf rijd ik dagelijks met de motor in Guatemala wat zeker ten zeerste af te raden is in Guatemala als je het land en de verkeersgebruiken niet kent. Het rijden met de motor is goed te doen buiten de grote steden en alleen daar vind je de mooiste plekjes, natuur en meren. In de steden en vooral Guatemala-stad is het nog 6 keer erger dan rijden in Amsterdam of Utrecht.
Guatemala is een land gebaseerd op het Amerikaanse steden-systeem. De straten zijn onderverdeeld in streets en avenue´s en hebben hetzelfde blok-patroon als in bijvoorbeeld Manhattan. De straten en avenues hebben nummers en lopen parallel aan elkaar. In het begin is het lastig je weg te vinden, alles is enkele rij-richting en als je een straat mist dan moet je vaak even omrijden om op hetzelfde punt weer terecht te komen. Maar na een tijdje merk je dat het een ingenieus systeem is en weet je aan de hand van een adres altijd waar je ´ongeveer´ moet zijn. Het zone-systeem staat uitgelegd in alle reisgidsen, maar wat er niet in staat zijn de gebruiksregels van Guatemala-stad.
Er is geen echte duidelijke regelgeving zoals wij die kennen in Europese landen. Natuurlijk staan er overal borden en stoplichten…… maar zonder echte controle doet iedereen vaak waar ie zelf zin in heeft of wat in hem opkomt. Bijvoorbeeld: vanwege het blok-systeem van de straten kun je vaak de stoplichten van het andere verkeer in de gaten houden. Zodra het verkeerslicht van het overige verkeer van oranje naar rood springt, gaat het andere verkeer al rijden want ze weten dat na het rood van de tegenpartij direct groen wordt op hun baan. In Nederland is er nog tijd tussen het rood van de ene baan en het groen van de andere baan zodat rood-licht rijders nog de kans krijgen om zonder brokken de andere kant te halen. Dat moet je dus in Guatemala niet proberen, er is geen tijd en beter gezegd, ze geven je niet eens de tijd. Zulke ongelukken zijn orde van de dag en zeer gevaarlijk met de motor. De stadsbussen zijn nog erger, die zijn groot, hoog en lang en bepalen vaak zelf wanneer ze gaan rijden. Staan ze vooraan in de rij voor een stoplicht dan rijden ze altijd stapvoets naar de hoek van de straat en als er geen verkeer (meer) komt van de andere kant rijden ze gewoon weg, ook al hebben ze nog lang geen groen licht. Heb zelfs gezien dat niet alleen de bussen dat doen, iedereen doet het soms wel en zelfs de politie doet er aan mee. Ohja, een claxon is noodzakelijk kwaad, alles aan een auto kan defect zijn, maar gegarandeerd dat de claxon werkt en dat laten ze blijken ook!
Dat is ook een ander punt in Guatemala, er bestaat geen APK-keuring (welk land in deze regio eigenlijk wel?). De auto´s verkeren vaak in miserable staat en voldoen aan geen enkele in-redelijke-begrippen-denkende minimale eisen zoals verlichting, goede remmen of banden. Wat voor de eigenaars vaak meer belangrijker is, is hoe hun auto er aan de buitenkant uitziet. Er worden verschillende lichtjes geplaatst op de ruitesproeiers, er worden gigantische mistlampen op en onder de bumper gemonteerd, er worden flitslampen in de koplampen en op het dak geplaatst, stickers en getinte ruiten, extra brede banden want dat staat stoer en stroboscoop lichtbuizen onder de auto. Hier kun je met je auto doen wat je wilt en geen oom agent zal van je eisen dat je het van je auto haalt ´of de autoriteiten zullen het voor u demonteren, mijnheer´.
Het nadeel van al dat gesleutel en geprul aan een auto, motor of kippenbus maakt dat de noodzakelijk dingen niet gerepareerd worden. Van 75% van de auto´s werken de koplampen wel (of minstens 1 verblindende ver-straler) maar aan de achterkant brandt er niets, nada, noppes. Verantwoordelijkheid in het verkeer is wat ze in Cuba nog beter begrijpen, daar heb ik veel minder auto´s gezien die snachts compleet onverlicht rondreden en normaal zie je dat zelfs de paard-en wagenkoetsen in het oosten van Cuba altijd nog een kaarsje laten bengelen zodat het achteropkomende verkeer weet dat er ´iets´ rondhuppelt daar. In Guatemala kent men geen verantwoordelijkheid voor het overige verkeer en nachtelijke ongelukken zijn dan ook geen uitzondering.
Wat als een auto stil valt? Tja, waar die stil valt, valt ie stil en aangezien er geen vluchthavens zijn of parkeerstroken langs de weg, staan de auto´s, bussen en vrachtwagens vaak stil op jouw rijstrook. Waar je hier dus ook op bedacht moet zijn is dat er na een onoverzichtelijke bocht (en daar kent Guatemala er nogal wat van) je op alles bedacht moet zijn. Gelukkig bij zo´n pechgeval dat de mensen takken van bomen kappen en die op de weg (of voor de bocht op de weg) leggen zodat je weet: Hee, een rij takken op de weg is niet normaal en je remt vanzelf af. Maar aan de andere kant: takken zie je niet in het donker op de weg liggen…. of tenminste niet ruim van te voren.
Maar buiten verlichting vinden er ook heel veel ongelukken plaats wegens andere mankementen aan auto´s: weigerende remmen, ontbrekende ruitewissers tijdens hevige regen, geen schokbrekers, mensen vervoeren in een pick-up en van achteren aangereden worden en ook alcohol speelt nog steeds een hele belangrijke rol in het verkeersleven van Guatemala. Mensen willen hun auto versieren met van alles en nog wat, daar heb ik ook niets op tegen als ze hun verantwoordelijkheid maar blijven nemen voor hun mede-mensen. Op de foto´s hieronder zie je een beetje wat ik bedoel.
Eerlijk is eerlijk, Guatemala is een land dat je moet bezoeken en het beste is om dat met de auto te doen om niet van anderen afhankelijk te zijn. Het is een prachtig land met ontelbare schitterende plekjes. Een auto (beter een 4x4) is de beste manier om Guatemala écht te leren kennen. En onveilig wil ik Guatemala niet noemen. Ik werk in een auto-verhuurbedrijf en de mensen die terugkomen van hun rondreis door Guatemala zijn alleen maar onder de indruk en vertellen alleen maar positieve dingen. De harde waarheid is wel dat je voorzichtig moet zijn in het verkeer, geen gekke streken moet uithalen en ´s-nachts er niet op uit gaan vanwege de verkeersdeelnemers zonder licht en de weg die je niet kent waar elk ogenblik een flink gat in kan zitten.
Naar de normale Lonely-Planet plekjes kun je gewoon met de auto naartoe gaan en je zult onderweg nog veel meer mooie plekjes tegenkomen waarbij je kunt stoppen wanneer jij wilt, een foto schieten wanneer je dat prachtige heuvellandschap passeert of honger krijgt precies als je dat typische Steak-House restaurantje op je af ziet komen.
Een (huur) auto is ideaal om je te vervoeren, rij rond in Antigua, langs het mooiste meer van Centraal-Amerika, bezoek de Maya-ruines en de tropische wouden van Rio Dulce, maar reis overdag en blijf het liefste weg uit de grote stad….
