In de straten van Phnom Penh wordt veel gebedeld. Door moeders met baby’s, straatkinderen die boeken verkopen en mensen die ledematen missen en zich op een mensonterende manier voortbewegen. Je ziet het vaker in het buitenland en het beeld went niet. Iedere keer als ik in Phnom Penh ben vraag ik mij weer af hoe ik hiermee om moet gaan.
De Riverside in Phnom Penh is ‘s avonds het hartverscheurende toneel van de grote ongelijkheid in de wereld. Daar zit de buitenlandse toerist op een terras, achter een royaal gevuld bord met eten en een groot glas bier, die een smekend kind negeert of soms zelfs afsnauwt. Je ziet de ‘weldoener’, die met een groots gebaar en een hemelse glimlach een dollar geeft aan de arme moeder van het pasgeboren kind. En alles daar tussenin.
Volgens het Boeddhisme is het heel gewoon anderen die het minder hebben iets te geven. Ik kan wel een paar dollar missen. Ik wil het kleine meisje, dat de hele avond al met een veel te zware boekenmand rondloopt, graag blij maken. Ik gun de vermoeide moeder met het kind vanavond een goede maaltijd. Ik wil de indringende blik van de man, die zonder benen over straat kruipt, niet steeds ontwijken. Het geeft mij een ongemakkelijke gevoel. Tenslotte ben hier in Cambodja om vrijwilligerswerk te doen. Om mensen te helpen.
Ervaren reizigers en hulporganisaties waarschuwen geen geld te geven. Dan houd je de kinderen op straat en daarmee de ellende in stand. Bovendien zitten er vaak hele organisaties achter de boekenverkoop, aan wie de kinderen het geld moeten afdragen. Er zijn bedelaars die hulp van een buitenlands ontwikkelingsproject hebben afgeslagen omdat bedelen meer geld oplevert. En als niemand meer geld geeft of boeken koopt, stopt het vanzelf en gaan mensen op een andere manier geld verdienen.
Soms maak ik lol met de straatkinderen. Want na een week herkennen we elkaar. Ze zijn vaak heel vrolijk. Soms geef ik iemand wat eten. Ik wil ze niet negeren en geld geef ik toch maar niet. Zo doe ik het. Maar wat goed, minder goed of zelfs fout is weet ik gewoon niet zeker. Wat zou jij doen?
Door: Julian van Dijk (19)
Julian reisde sinds 2010 een aantal keren als vrijwilliger voor Stichting Beetje Beter naar Cambodja.
Je zet het goed uiteen. Dat gevoel heb ik ook altijd als ik dat tegenkom.
Ik heb ook wel een paar keer een bedelend kind aan tafel genomen en laten mee-eten.
En soms wat geld an iemand geven is ook geen misdaad. Ik beperk mij meestal tot bedelaars, die iets als tegenprestatie doen. Die dus moeite hebben gedaan.
En je moet je niet mee laten sleuren door de gedachte, dat er een organisatie achter zit.
Je ziet bijvoorbeeld dat locals briefjes van 100 riel aan armen geven bij pagodes. Ik heb ook altijd graag een stapeltje van die briefjes bij me voor volwassen bedelaars.
Het is verstandig om je te verdiepen in wat de salarissen in zo’n land zijn. Dat krijg je een beter beeld van hoeveel een gift of fooi waard is. Een serveerster of bewaker verdient bijvoorbeeld $70 of $80. Veel salarissen liggen hooguit rond $100 pers maand.
Kinderen geef ik sowieso geen geld en ik koop ook geen boeken van hen. Boeken zijn vaak gekopieerd en aan kinderarbeid gerelateerd.
Cambodja heeft veel bedelaars. Ik ben eens een jong stel tegengekomen dat door bijna heel Azië had gereisd en Cambodja had bij hen door de bedelaars de minste indruk gemaakt. Dat is jammer, want op andere lijstjes, bijvoorbeeld vriendelijkheid, scoort het land juist heel hoog.
In Cambodja zul je vaak de zelfde bedelaars tegenkomen. Een man zonder benen in rolstoel bijvoorbeeld zie ik al jaren langs Sisowath Quay en terrassen van hotels en restaurants met een bakje boeken en kaarten. Ik zie ook wel dat men van hem koopt. Toch is er niks mis met zijn handen. En hij ziet er verder gezond uit. Hij zou ander werk kunnen doen, ook al worden minder valide mensen in Azië vaak weggestopt en gediscrimineerd, of de familie schaamt zich voor hen. In Indonesië ken ik een project waarbij jongeren met een handicap worden opgeleid en ook echt banen krijgen. De man in de rolstoel lijkt gedoemd om dit voor de rest van zijn leven te doen.
Wat kun je dan wel doen?
Heel gericht iemand of een gezin of kleinschalige organisatie ondersteunen. Bijvoorbeeld door iets voor hen te kopen. Slippers, kleding, fiets, of iets voor hun opleiding. In restaurants en hotels werken vaak studenten die 's ochtends of 's avonds studeren en daarnaast een baan hebben om die studie te bekostigen. En enkele gevallen, waarbij ik een vertrouwensband heb opgebouwd, heb ik soms een semester voor zo’n student betaald. Dat geeft hun lucht en dan kunnen ze hun loon aan iets anders besteden en de familie ondersteunen.
Helaas is het niveau van opleidingen in Cambodja erg laag. In plaats van die gigantische hoeveelheid NGO’s met hoge salarissen en dure auto’s, en buitenlandse geldstromen die voornamelijk naar machthebbers en rijken gaan, zou er veel meer geld horen te gaan naar studiebeurzen voor studies in het buitenland. En het verbeteren van het onderwijs. Hoe uitzichtloos en corrupt Cambodja ook is, het blijft de moeite waard om (talentvolle) studenten een kans te geven. Zij bepalen deels de toekomst van het land.
Klinkt misschien hard, maar geld geef ik zelden of nooit. Zeker rond Sisowath Quay lopen veel “professionals” rond. Soms lopen er ook groepen kinderen rond. Ze zien er soms verschrikkelijk uit, smerig en in oude kleren.
Dan loop ik naar een straatventertje, en koop in hun bijzijn bijv. een paar stokbroden. Wanneer er geen interresse is, (en dat gebeurt ook soms) dan weet je meteen hoe het zit.
Wanneer er buiten de toeristengebieden mensen in nood verkeren, ben ik veel eerder geneigd om in te grijpen.
Maar ook hier geldt: Ik geef veel liever spullen dan geld.
