Ik moet eerlijk bekennen: ik heb halverwege de reis in Iran een grote extra koffer gekocht op de bazar. Hij ging weer helemaal vol met inkopen terug naar Nederland.
We gaan in deze thread bespreken wat er allemaal voor leuke en lekkere dingen te koop zijn in Iran.
Ik denk in eerste instantie aan kruiden en specerijen. Sommigen denken wellicht aan kledij (ook zo’n behoefte aan een dozijn zwarte chador’s??).
Verder soorten thee, granaatappelzaken, dadels, pistachenoten, cd’s, boeken, antiek-aandoende spullen…, tapijten misschien?
We gaan het allemaal uitvlassen hier.
Iran is een belangrijke producent van saffraan.
De beste plek om saffraan te kopen in Iran is de bazar van Mashad. Hier is heel goede saffraan tegen een relatief lage prijs te koop. Alle Iraniers kopen dan ook hier saffraan in als ze in Mashad zijn.
De beste saffraan is donkerrood tot roodbruin gekleurd (de slechtere is oranje van kleur). In het algemeen kun je ook zeggen dat als de draadjes fijner en kleiner zijn, de saffraan beter is.
Saffraan is een specerij dat psychische klachten die volgens sommige systemen onder “windklachten” vallen tegengaat: depressie, neurose, onrust, etc. Het is ook bekend als afrodisiacum. In het algemeen kun je zeggen dat het als effect heeft dat je een lekker gevoel in je buik krijgt (“de wind stijgt niet meer op”).
Iraniers gooien echte saffraan door de rijst, zodat het mooi geel kleurt. Soms doen ze het ook door toetjes, zoals ijs en kwark en yoghurt. Er bestaan ook merken die saffraan-thee produceren.
Zelf ben ik verslaafd aan “Zanbagh saffrani chai” (saffraanthee van het merk Zanbagh). Zanbagh is een van de weinigen die saffraanthee op de markt brengen. Het is moeilijk te vinden, maar op de bazar van Teheran kun je het vaak wel kopen. Zanbagh brengt naast de saffraanthee ook gele zakjes op de markt die in een doosje zitten die op het doosje van de saffraanthee lijkt. Dit is het top-product van Zanbagh: zakjes waar een mengsel van saffraan, roos en kardamom inzit. Je kunt het met of zonder zwarte thee in heet water laten trekken.
Boedhisten zijn ook altijd blij om zakjes saffraan als cadeau te ontvangen: het wordt gebruikt om offerwater van te maken: de boeddha’s zijn dol op saffraanwater!
Doe de volgende keer voor mij ook maar een zakje, dat kan ik de boeddha’s nog gunstiger proberen te stemmen als ik ze het glaasje water voorschotel.
Grt,Jan.
In Iran is een heel goede, verse kwaliteit kardamom te koop. De kardamom die je in Nederland of India kunt kopen is vaak al oud en geel van kleur. De kardamom in Iran is vers, groen en zeer geurig. Op sommige plekken kun je niet alleen de hele kardamomzaaddoosjes per ons kopen, maar ook de fijngestampte / gemalen zaadjes en dat scheelt natuurlijk een hoop werk. Het is nl. erg lastig om de zaadjes uit de zaaddoosjes te halen en dan nog weer heel lastig om de zaadjes te verpulveren.
Iraniers gooien kardamom door thee (er is ook kardamomthee te koop), toetjes en koekjes.
Ook kardamom is werkzaam tegen zgn. psychische “windklachten” en je gaat je er lekker door voelen. Ook kardamom is, net als saffraan, een afrodisiacum.
In het Midden-Oosten wordt er ook vaak kardamom door de koffie gedaan.
Op de bazar van Mashad en ook op andere plekken kun je iets unieks kopen wat ik nergens anders ooit gezien had: een klein zilverkleurig molentje waar je saffraan in kunt vermalen. Het is een erg handig dingetje: omdat je de saffraan pas vlak voor gebruik vermaalt, heb je altijd nogal verse saffraan en saffraanpoeder verspreidt zich meer door een gerecht of vloeistof dan de grotere draadjes.
De regio rondom Yazd is een belangrijke producent van pistachenoten. Je ziet in dat gebied overal langs de weg de wat treurige en kale bomen staan. Als je Iran in een georganiseerde reis bezoekt, stopt de bus vast wel een keertje bij een winkel waar je pistachenoten kunt inslaan. Ik heb zelf verschillende kilo’s aangeschaft. Je kon kiezen tussen gezouten en ongezouten pistachenoten. Diegenen die ongezouten pistache hadden gekocht vonden het allemaal jammer dat de gids ons niet even verteld had dat die eigenlijk helemaal niet lekker zijn!
Gezouten pistachenoten komen in aanmerking voor pistachenoten uit het vuistje.
Ongezouten pistachenoten komen tot hun recht als je ze verwerkt in koekjes, cake, toetjes en andere zoete lekkernijen.:dag:
In Shiraz liepen wij in Bagh Eram (Garden of Paradise). Er stonden overal tussen het groen luidsprekers opgesteld. Iran kent een lange traditie van mooie tuinen aanleggen. Ik ben naar de winkel gegaan en ik heb duidelijk gemaakt dat ik graag de muziek die in de tuin speelde wilde kopen. Ze lieten toen in de winkel nog een andere cd horen en die heb ik erbij gedaan.
Volgens onze buschauffeur waren het prima aankopen: hij had de cd’s zelf (ook in de bus) en speelde ze constant, zo zei hij.
Na nog een week Iran was ik wat moediger geworden en liep ik 's avonds alleen door de straten van Isfahan. Er was een winkeltje waar ze cd’s verkopen open. Ik maakte duidelijk dat ik wat leuke Iraanse muziek wilde kopen. Iraniers vinden het over het algemeen geweldig om contact te hebben met Westerlingen. Aankopen doen is een leuke manier om met de mensen in contact te komen. Ze lieten allemaal vlotte popliedjes horen en ik koos de cd’s uit die ik mooi vond.
Sinds Iran heb ik vele andere landen aangedaan en ik heb er een traditie van gemaakt op deze manier muziek te kopen. Je hebt ook nog eens plezier met de mensen! Het is ook een leuk cadeautje voor de mensen thuis.
Boeken kopen in Iran???
JA!
Woordenboeken, natuurlijk, als je dat leuk vindt: Persian-English, English-Persian.
Er liggen ook spotgoedkope piratendrukken van Engelse leerboeken (grammatica, vocabulaire) van Cambridge University Press in de boekhandels. SLA JE SLAG! Deze boeken zijn heel duur in de rest van de wereld. Het enige wat er aan ontbreekt, zijn de cd-roms, die zitten er niet bij, voor de rest zijn ze identiek aan de originele versie. Er is dus geen woord Farsi bij. (Deze piratendrukken die uit Teheran komen kun je trouwens ook in Arbil in Koerdisch Irak kopen.)
Iran is een land van slimme en hoogopgeleide mensen, waar schrijvers vandaan komen en grote filosofen. In Shiraz bij de Hafez-tuin met de tombe van Hafez is er een klein winkeltje, en ook bij de ruines van Persepolis. Hier kun je een hele mooie editie van de gedichten van Hafez kopen: in het Engels, of Duits, of Frans, of Spaans. Een mooi, klein en toch helemaal compleet boekje. Een leuk geschenk voor de thuisblijvers.
Het is ook leuk om een boek waar je de omslag al van kende te zien liggen in een winkel met een titel in het Farsi. Zo spotte ik “Duizend schitterende zonnen” van Khaled Hosseini. Ik kon het niet nalaten het aan te schaffen en heb het in Nederland aan een groepje van mijn studenten Nederlands gegeven: voor mijn Iraanse dames heb ik het meegebracht.
Een heel bijzonder boekhandeltje vonden we bij de sufi-tempel / sufi-moskee van Mahan, ten zuiden van Kerman. Een broeinest van alternatieve meningen, volgens mij (niet te luid zeggen daar!!). Je viel echt van de ene in de andere verbazing als je zag wat ze daar allemaal hadden: hele goede, dikke woordenboeken, boekjes van en over de Dalai Lama in het Farsi, heel veel boekjes van Osho/Baghwan in het Farsi, cd’s met sufi-muziek, allerlei politieke literatuur die je helemaal niet verwacht in Iran: een soort paradijs wat mij betreft.
:kus:In Kerman had ik wat boeken aangeschaft (hoe kan het ook anders!) en daarna waren we bij een oudere man in een wisselkantoortje wat geld gaan wisselen. Hij vertelde ons nog dat hij in Amsterdam was geweest. Hierna trokken we naar de bazar, bezochten het badhuismuseum en gingen daarna in een van de beroemde theehuizen zitten.
Kwam op een gegeven moment die man van het wisselkantoortje hijgend en puffend dat theehuis binnen! Ik had een plastic zak met wat boeken en wat laatste geld bij hem op het kantoortje laten liggen! Ik had het nog niet eens gemerkt dat ik het vergeten was! De man was het kantoortje uitgesneld en had zich herinnerd dat wij hem hadden gevraagd waar de bazar was en was de bazar opgegaan. Aangezien wij een vrolijk groepje vrouwen zijn, had hij overal gevraagd “waar die Westerse dames, de lachende dames” waren. Nou, daar wisten ze op de hele bazar wel het antwoord op! Luidlachende vrouwen, en dat nog wel op straat, zijn heel ongebruikelijk in Iran! Maar wij trokken natuurlijk van winkel naar winkel en toen nog eens het museum tussendoor bezocht, het was kortom niet echt makkelijk geweest om ons te vinden. Ik nodigde hem uit voor thee en koekjes, maar dat sloeg hij af. Ik zei hem dat hij het geld dat in de plastic zak zat mocht houden voor de moeite, maar ook dit weigerde hij resoluut. Ik heb hem zeer hartelijk bedankt (op het laatste moment bedacht ik mij dat ik de beste man niet op kussen mag).
Ik heb nog wel eens een kaart gestuurd, maar of die is aangekomen?? Als jullie naar Kerman gaan, neem dan a.j.b. de beste wensen voor hem, zijn familie en zijn land mee!
De beste dadels komen uit Bam, uit het zuidoosten van Iran.
Op de bazar van Isfahan zijn die ook wel te koop en de doosjes zijn echt goedkoop te noemen.
Veel dadels die je in Nederland kunt kopen zijn bewerkt met chemische stoffen om ze te conserveren en bovendien zijn ze ook gedroogd. Hierdoor zijn ze erg geconcentreerd-zoet en ik vind ze dan niet lekker.
Maar in Iran heb je verse dadels die niet uitgedroogd en niet bewerkt zijn. Ze zijn vol, vlezig en sappig. Als je ze bijv. in Isfahan op de bazar koopt, komen ze uit de koelkast: dit is niet voor niks: het zijn nl. verse vruchten.
Iraniers combineren dadels graag met sesampasta: ze dopen de dadels 1 voor 1 in de olieachtige massa en eten ze dan direct op. Ze geven eerlijk toe dat dit een “caloriebom” is, maar ze kunnen er toch maar moeilijk vanaf blijven.
Er was een grote groep mensen in Iran die wel wat zagen in de theorieen van Che Guevara en die van Iran na de sjah een soort Cuba wilden maken. Heel veel van deze mensen zijn uitgemoord.
Maar zie, ik zag in een kantoorboekhandel in Isfahan hele grote posters en nog andere dingen met de welbekende foto van Che Guevara erop!
In Yazd, in de buurt van de grote, oude, moskee kwam ik een winkeltje tegen met het beroemde blauw-witte aardewerk met vismotieven uit de streek rondom Yazd. Er zijn vast nog meer van deze winkeltjes in de stad te vinden. Ik zag hele mooie dingen en het oude mannetje noemde als “eerste prijs” hele lage prijzen. Ik heb maar niet meer afgedongen…
In dit straatje kon je trouwens ook fietsen huren om de stad te verkennen…
Alle Iraniers schijnen het er over eens te zijn: de lekkerste koekjes en baklava komen uit Yazd. En de beste koekjes komen uit de grote winkel op de hoek van het plein waaraan de Amir Chaqmar ligt.
Het is wel even puzzelen met bestelformulieren en dergelijke, maar in de etalages kun je zien hoe de diverse dozen en combinaties heten en hoeveel die kosten en die dan aankruisen op het bestelbriefje, dat je aan de kassa kunt laten zien. Vijf minuten later besef je dat je een importbusiness moet gaan beginnen, want alle andere koekjes ter wereld vallen hierbij in het niet! N.B.: Merk op dat er in de grote combinatiedoos ook pepernoten zitten. Volgens mij hebben wij die ooit een keer uit Iran meegenomen, want hier hebben ze immers veel meer specerijen. De baklava zit in prachtige doosjes en die zijn een perfect geschenk voor thuis.
In de meeste koekjes zit rozenwater en kardamom. Op sommige zit “black seed” gestrooid. Dit “black seed” is een mysterieuze aangelegenheid die ik in een ander bericht wil gaan uitdiepen.
P.S. De baklava is inderdaad de sappigste en beste die ik ooit heb geproefd. Sorry, Gaziantep, jullie worden overtroffen door Yazd!
Veel vrouwelijke reizigers weten niet helemaal wat ze te wachten staat als ze naar Iran afreizen. Het is helaas niet alleen maar een kwestie van een hoofddoek omdoen en vaak kom je er pas ter plekke achter dat een hoofddoek van gladde stof niet zo goed blijft zitten. Of je komt er achter dat je te dikke (warme) of te dunne (koude) dingen hebt meegenomen.
Wees wijs en vraag meteen na aankomst, zodra er wat vrije tijd is, waar de kledingbazar is. Gezellig om er met een groepje medereizigers naar toe te gaan en het is vaak lachen, gieren, brullen met elkaar!
Een alles verhullende kaftan met lange mouwen zal zeer handig blijken te zijn.
Een hoofddoek van ruwe stof zeker ook, want die blijft goed zitten (het is helaas zo dat je niet even snel je hoofddoek op straat mag afdoen om hem daarna weer goed op te doen).
Ikzelf heb een “manteau” aangeschaft: een soort degelijke kleding die kwa toon inzit tussen broek met bloes aan de ene kant en een chador aan de andere kant. Lekker voor de wat traditionelere steden (Mashad, Yazd, Qom). Een “manteau” is een soort broekpak: een broek met een jasachtige bloes-tuniek in eenendezelfde stof.
Al deze dingen zijn niet duur.