Where you come from ? Is your first time on Bali ? What is your name ?
Iedereen op Bali vraagt je dat, dus ook de taxichauffeur die me op het vliegveld afhaalde… Oh, from Holland. Well, greinsde hij, I have a brother in Holland. O ja, zei ik , hoe heet die dan ? Well, Ruud van Nistelrooy, lachte hij breed.
De toon was gezet. Ik was weer terug op het eiland waar ik van hou: Bali.
In het vliegtuig las ik al waarom. Een zwitserse filosoof zei in Die Zeit: “vaderlandsliefde ken ik eigenlijk niet zo. Ik voel me thuis waar ik verbondenheid en liefde ondervindt. En dat heeft alles met mensen te maken.
Het is de spijker op zijn kop. Balinezen zijn hartelijk, behulpzaam en vriendelijk. Iedere blik leidt tot een glimlach, meestal tot een groet, en vaak tot een gesprek. En dat heeft alles met de Hindoe-cultuur te maken, die alom voelbaar en zichtbaar is, Bali zijn kleurrijk uiterlijk geeft, en de bijnaam “ Island of the Gods”.
Dat doet me denken aan een wijn die hier zo heet, en dat is helaas een minpuntje. Betaalbare wijn komt van het eiland zelf, maar is, op de rose na (kenners weten dat ik geen rose-liefhebber ben, maar ja in tijden van nood en dorst !), niet te drinken. Kost evengoed in een restaurant 10 Euro, dus zoveel als 4 tot 6 (!) hoofdgerechten, en daarom genant om te drinken waar een balinees bij staat. En een Australische of Chileense Cabernet kost in de supermarket al gauw 14 Euro. Dat is meer als 1/3 maandsalaris hier, dus eigenlijk aanstootgeven als je die drinkt.
Heel goedkoop is het leven dus in Indonesie. En op vele plekken nog goedkoper als op Bali.Hier op seraya, waar ik dit schrijf,(zie www.serayaisland.com), een bounty-eiland voor de kust van Flores, kost een hot-plate met snapper (visschotel) en rijst 15.000 Rupiahs, dus 1,35 Euro. De spaghetti marinare kost 18.000, dus ca 1.60 Euro, en 0,6 liter Bintang (het indon. Heineken) komt op 1,35 Euro. Voor 5 dagen all-inclusive was ik hier goed 80 Euro kwijt !! Daar moet je dan wel nog 2 keer het vliegticket van/naar Bali voor samen 125 Euro bij optellen. Van je pensioen kun je hier dus goed leven. En de zon is gratis.
Maar het gaat hier natuurlijk niet in Euro’s maar in Rupiahs. Het kleinste bankbiljet is 10.000 Rp, dus ongeveer 9 cent. In het begin heb je daarom te maken met het Euro-syndroom, dwz je rekent alles om in Euro’s, en geeft bijv. veel meer als 10/15 % fooi bij het eten. Het zijn toch slechts dubbeltjes, denk je .
Deze ziekte gaat na enige weken vanzelf over, als je ook in Rupiahs gaat leven, ten laatste als je mee gaat doen met het alom bekende spel van afdingen.
Dat is dus geen verderfelijke Westerse eigenschap om het land maar arm te houden, maar een gewaardeerde bezigheid van inschatting, toneel en conversatie.
Standaard vraagt een Indonesier voor alles 3 keer te veel.
Oh, that is much money, zeg je dan , en probeert een verschrikte uitdrukking op je gezicht te toveren. Dat vereist oefening, want in Nederland ben je blij met zo’n prijsje.
En je zegt ook niet: too much, want dat is onbeleefd…
De tegenzet van de verkoopster is: what is YOUR price, Sir? Ik ruik dan mijn kans en ga dan op eenderde zitten.
De volgende ogenblikken zijn moeilijk, want de tegenpartij, bedreven in het theater, trekt nu haar registers open. Ik heb nog niets verkocht vandaag Sir, de benzene is zo duur, en de school ook, en de kinderen sowieso, en ze gaat na dit verbaal geweld dus maar 10 % onder de eerste vraagprijs zitten. Dan verhoog ik ca 10 % mijn bod, theater als hiervoor, en na enige keren zo heen en weer, vraagt ze: what is your last price, Sir. My very, very last price is dan ca 40 % van de vraagprijs.
Dit is een cruciaal moment. Je denkt: ik krijg nu mijn (bijv.) hemd wel of niet voor die prijs. Maar nee hoor, de voorstelling gaat gewoon verder: haar volgende voorstel ligt nog steeds boven mijn bod. En wie mij kent weet het: ik ben goedmoedig, maar niet gek. Dus mijn laatste , maar gewaagde, zet is: ik zeg vriendelijk “tri makassi” (dank U wel) en loop weg. Op dat moment loopt ze achter je aan en trekt je terug met de mededeling: OK Sir, your price. Het is slechts een keer fout gegaan: mijn begeerde hemd bleef hangen.
Na betaling wordt jouw bankbiljet tegen een aantal kledingstapeltjes geslagen, want dat brengt geluk, en vervolgens neem je hartelijk afscheid van elkaar. Iedereen tevreden, want er wordt natuurlijk toch verdiend.
Er zijn ook nog variaties op dit koop-spel: er is bijv.een “morningprice”, Dat is een heel lage prijs om jou een plezier te doen en daarmee de goden te bewegen tot dankbaarheid vanwege deze goede daad.
En er is de “friendsprice”. Dat is voor de koper een gok: give me your friendsprice, zei ik tegen de eigenaar van een prachtige houten ‘sleeping Buddha”. Hij begon met 55 Euro en zei toen: OK, for you is my friendsprice 25 Euro. En die prijs is dus niet meer onderhandelbaar, want dat doe je met vrienden nou eenmaal niet!
Ik ben dus erg gelukkig met de Buddha. Kom maar kijken in de woonkamer.
Prijzen zijn soms ook aandoenlijk ouderwets. Op Lombok startte de taximeter (het voorrijtarief) altijd op 3850 Rupiahs, dat is dus 35 cent, en we kwamen van ons hotel naar Sengighi nooit verder dan 13750 Rp… En als je dan 20.000 Rp. gaf, dus 50% fooi, ofwel 60 cent, maakte je de dag tot een feestdag voor de chauffeur !.
Tenslotte : ook kamerprijzen zijn onderhandelbaar. Ik betaalde bedragen tussen de 8 en de 30 Euro, incl ontbijt. En als je een reisgenoot hebt, kun je dat bedrag ook nog eens delen ! Boeken via internet tegen 50 % discount is interessant, maar terplaatse krijg je minstens dezelfde (of een betere) prijs.
Het komt allemaal omdat het met het toerisme niet goed gaat op bali. De laatste bomaanslagen van November 2005 veroorzaken veel lege hotels. Erg triest als je het ziet.
En op straat is het niet anders: er zijn teveel mensen die wat willen verkopen, en gewoon te weinig kopers.
Bali-bankroet hoor je vaak !
Vooral de Aussies laten het massaal afweten… Duitsers en Nederlanders zijn er nog in bosjes!
Maar, er zijn natuurlijk altijd heel geinspireerde mensen als het om geld verdienen gaat. Van Denpasar naar Ubud kom je een paar stoplichten tegen waar gisse jongens je bij rood licht een krant willen verkopen. Ze rennen van auto naar auto met allerlei dagbladen.
Where you come from Sir? Belanda! Ah, Sir, de Telegraaf! En zowaar, hij haalt onze nationale krant uit zijn stapeltje, vergezeld van : 50.000 Rp (dus 4,50 Euro). No, thank you, very, very much. Hij toch alvast, netjes in plastic verpakt, de Telegraaf door het raampje naar binnen gedouwd.
20.000, zeg ik. Nee, 30.000, roept hij, de auto begint te rijden en hij te lopen.
Nee. Not more as 20.000, roep ik nog eens, want de krant had ik al, en hij zijn geld nog niet ! OK, roept hij, en moet de race met 30 km/uur opgeven.
Bij het volgende stoplicht, een paar honderd meter verder, komt hij hijgend zijn geld in ontvangst nemen.
Wij lachen.
De Telegraaf blijkt geheel gekopieerd te zijn. Nou ja, denk je, dat is heel slim: een krant kopen en de rest gekopieerd verkopen. Maar onze vriend blijkt nog veel slimmer te zijn. Als we, hongerig naar vers nederlands nieuws, de bladzijden openslaan, blijkt de krant een samenraapsel van pagina’s van de afgelopen 8 weken.!!
Met als hoogtepunt de TV-pagina’s van 4 en 5 weken terug.
Wie het laatst lacht. !!
De volgende keer denk ik slimmer te zijn op dezelfde plek.
Where you come from Sir ?
From Russia, roep ik zelfverzekerd. Komt ie toch prompt met de Pravda te voorschijn. !
2 tegen 0 voor bali.
Pas toen ik de keer erna zei van Jupiter te komen, was ik van alle kranten verlost !!
Naast de mensen ontleent bali zijn roem aan zijn Hindoetempels, en de daarbij horende offerandes, ceremonies en feesten. Het is werkelijk indrukwekkend te beleven hoe intensief dat met het leven van alledag vervlochten is. Drie keer per dag (meen ik) wordt aan zowel de slechte als aan de goede geesten geofferd.Aan de boze om ze mild te stemmen, en aan de goede om ze een gunst te vragen of ze te danken. En het gaat er altijd heel devoot en sereen aan toe, Ik word er steeds door getroffen. En je kunt er ook niet omheen , want Bali is Hindoe en Hindoe is Bali.
Ik heb nog een laatste goede tip: de Balinese ontspanningsmassage . Vergeet ieder onwelvoeglijke gedachte die uit ons westers decadent denken kan ontspruiten, en laat je een keer (of veel vaker) hier masseren.
De eerste keer lag ik meteen te ronken, maar daarna heb ik goed opgelet, en later alles opgeschreven. Ik weet dus nu hoe het moet !! Wie ???
Jeetje, wat een lange mail.
Even een tandje hoger schakelen.
Waar was ik tot nu toe (bijna 7 weken):
Bali: Sanur, Ubud
Nusa Lembongan (eiland bij Bali)
Oost-Java: Yokyakarta, Malang, Borobodur, Prembanan, Bromo-vulkaan)
Bali: Lovina, Ubud
Lombok: Sengighi
Bali: Candidasa, Ubud, Kuta
Flores: Lubuan Bajo
Pura Seraya (eiland bij Flores)
Pura Rinca (idem voor de varanen)
Bali : Legian
De laatste week? Nog geen idée!
Ik kan dus wel een boek schrijven !!
