Geachte landgenoten,
Iedereen weet wat vriendelijkheid is. We hebben allemaal wel eens een deur open gehouden voor een vreemde, iemand bezocht in het ziekenhuis, of iemand geholpen die met autopech aan de kant van de weg stond.
Sommigen van ons voelden zich verplicht te helpen, of misschien kwam het doordat het gewoon goed voelt om een ander te helpen, of het was dat we hoopten dat later iemand ons ook zou helpen.
Slechts weinigen kunnen zeggen dat het louter onbaatzuchtigheid was dat hen motiveerde, dat het alleen maar ging om het welzijn van de ander, niets meer, zonder enige verwachting dat we ooit eens zelf beloond zullen worden. Eén van deze mensen, een echte altruist, is een vrouw, die we Martha zullen noemen.
Martha had haar eigen gezin, compleet met man en kinderen. Ze hoorde van een jonge moeder die zelf niet in staat was om voor haar twee kinderen te zorgen. Martha begon de moeder bij te staan in de zorg voor haar kinderen. Ze gaf hen te eten, voedde ze goed op en troostte hen. Uiteindelijk nam ze deze kinderen op in haar eigen gezin. De kinderen werden groter, ze noemden haar “Oma” en gaven haar de liefde die Martha ook aan hen had gegeven. Vandaag, jaren later, zijn deze kinderen bijna klaar met de middelbare school, zijn ze betrokken in hun buurt en zijn ze hard op weg een bijdrage te leveren aan onze samenleving. Martha heeft zich nooit afgevraagd hoe zij beter kon worden van deze situatie. Ze keek gewoon naar de gezichtjes van deze kinderen, voelde medeleven, was diep bewogen en offerde haarzelf op ten bate van een ander.
Wanneer we dit verhaal horen, en het is een waargebeurd verhaal, worden sommigen van ons misschien geïnspireerd om ook de wereld te verbeteren met offers zoals deze. Anderen horen dit verhaal en denken “Ik kan me niet voorstellen dat ik zelf zoiets zou kunnen doen”. U hoeft heus niet twee vreemde kinderen in huis te nemen of al uw geld weg te geven om altruistisch te zijn; als het verhaal van Martha u er toe aanzet een maaltijd te brengen naar die eenzame buurvrouw, of iets te kopen voor de kinderen uit dat arme gezin bij u in de straat, of gewoonweg iemand vóór te laten gaan in het verkeer dan is dat al voldoende.
Sommige mensen zijn bang om te geven, zonder dat ze weten of ze er iets voor terug krijgen. Zij veronderstellen dat de leuze “survival of the fittest” waar is, en dat het navolgen hiervan leidt tot succes. Zij vragen zich af of het wel verstandig is iets van je eigen “fitness” in te leveren, zodat een ander “fitter”wordt. Deze angstvallige mensen geloven dat alleen de sterkste zullen overleven. Integendeel, het zijn juist zij die royaal zijn, zonder zich zorgen te maken of ze wel wat terug krijgen, die succes hebben.
Is het dan onjuist om te worden beloond? Er volgt altijd een beloning . Het essentiële verschil tussen egoisme en onbaatzuchtigheid is de achterliggende beweegreden. Egoïstische mensen helpen wel eens, maar ze willen ervan verzekerd zijn dat ze er iets voor terug krijgen. Onbaatzuchtige mensen helpen, zonder iets terug te verwachten. Zij zullen zeker ook beloond worden, maar dat zal gebeuren zonder dat ze er op rekenen.
De realiteit is dat onbaatzuchtigheid werkt! Recentelijk is vastgesteld, dat het eigenlijk beter voor ons is, als we samenwerken en delen, dan wanneer we alleen aan onszelf denken en weigeren anderen bij te staan. Een voorbeeld hiervan is te vinden in de computerwereld. Bepaalde software-ontwikkelaars houden hun gegevens niet geheim, ze beschermen wat ze hebben ontdekt niet angstvallig, maar ze delen hun informatie vrijelijk en maken hun programma’s gratis beschikbaar, zodat anderen het kunnen gebruiken en ook verbeteringen mogen aanbrengen.
Een persbericht van de Universiteit van Dartmouth bevestigt de kracht van onbaatzuchtigheid met betrekking tot Wikipedia, de “open source” encyclopedie , waar mensen bijdragen leveren, zonder er zelf baat bij te hebben. Dit is opnieuw een voorbeeld waarin succes wordt bereikt door niet alleen gericht te zijn op overleven.
Onbaatzuchtigheid werkt niet alleen in de zakenwereld, maar ook bij relaties. Onderzoek van de Universiteit van Nottingham geeft aan dat aanwezigheid van onbaatzuchtige en liefdadige karaktereigenschappen een belangrijke factor is bij het kiezen van een partner. Altruisme maakt je aantrekkelijk!
Altruisten besluiten hun eigen welzijn in verband te brengen met het welzijn van anderen; met andere woorden ze zijn blij wanneer het goed gaat met anderen, en ze voelen zich slecht wanneer anderen lijden. Niet zo lang geleden nog dachten psychologen en filosofen dat puur altruisme niet bestond. Ze waren van mening dat er altijd een ander motief meespeelde. Nu echter hebben onderzoekers vastgesteld dat altruisme van nature al in ons zit; het zit in onze genen. We zijn ontworpen om sociaal te zijn, om samen te werken, om altruistisch te zijn. Vooral bij mensen met een hoge mate van inlevingsvermogen valt onbaatzuchtigheid op.
Altruisme werkt ook aanstekelijk. Wanneer één persoon onbaatzuchtig handelt, verspreidt medeleven en vriendelijkheid zich als een golf.
Een van de mooiste uitdrukkingen in de Papiamentse taal is “di nada”, wat betekent, ’het is niets’ of ‘graag gedaan’. Laten we samen de geest van samenwerking en gemeenschappelijkheid bevorderen door elkaar te helpen, zonder te denken “voor wat hoort wat”. Is Kerst niet het juiste moment om hiermee te beginnen?
Ik wens u fijne Kerstdagen!