PHNOM PENH, 29 mei 2008 (IPS) - Cambodja heeft olie. En gas, goud, koper en bauxiet. Maar hoe gaat het land de vloek van de grondstoffen voorkomen? Donoren en ngo’s waarschuwen dat de mogelijke baten verkwanseld zullen worden als er niets wordt gedaan aan de corruptie en het gebrek aan transparantie.
Twee jaar geleden vond het Amerikaanse oliebedrijf Chevron “significante” olie- en gasreserves voor de kust van Cambodja. De exacte hoeveelheden worden waarschijnlijk pas na de verkiezingen in juli bekend. Met een prijs van 130 dollar (83 euro) per vat zou dat een fantastische inkomstenbron zijn voor het land. In het noorden van Cambodja zijn bovendien goud, koper en bauxiet te vinden.
Corruptie
“Het is alleen een meevaller als een land die inkomsten verstandig weet te investeren in lange termijnontwikkeling zoals gezondheidszorg, onderwijs en de arbeidsmarkt”, zegt Jo Scheuer, landendirecteur van het VN-Ontwikkelingsprogramma UNDP. “Door corruptie en het verdwijnen van geld is het risico van de vloek van de bodemschatten aanwezig”
Cambodja bengelde in 2007 met een 162e plaats in de onderste regionen van de corruptielijst van Transparency International’s, en is na Birma het meest corrupt in Azië. Tegelijk wil Scheuer benadrukken dat het land echter een grote kans heeft om fouten van andere landen te vermijden en de baten te verdelen over alle Cambodjanen. Dat zou leiden tot een “zegen van de bodemschatten”.
“De regering vindt het nog te vroeg om te praten over de verdeling van de winst zolang de grondstoffen nog in de grond zitten”, zegt Chhith Sam Ath, directeur van NGO Forum in Phnom Penh. “Maar wij denken dat we voorbereid moeten zijn voor de uitdagingen die komen.” NGO Forum is een van de organisaties die een coalitie gaan oprichten om ervoor te zorgen dat de potentiële opbrengsten op een verantwoorde manier worden verdeeld. “In het verleden zijn veel natuurlijke hulpbronnen onder concessie geëxploiteerd, waardoor er amper geld in de begroting van het land terecht kwam.”
Uitdagingen
Op een conferentie over olie en gas, mede door het UNDP mogelijk gemaakt, legde de Noorse diplomaat Arne Walther uit dat olie en gas een land voor enorme uitdagingen stelt. “Het is niet altijd een zegen voor een land.” Noorwegen wordt gezien als succesverhaal omdat het de instroom van oliedollars in goede banen wist te leiden. “Cambodja moet de exploitatie heel goed plannen en moet beleidsintrumenten ontwikkelen om de opbrengsten zo aan te wenden dat ze ten goede komen aan alle Cambodjanen.
Sommige ambtenaren zijn zich erg bewust van de problematiek, maar het is de vraag hoe hoog in de regering deze voorzichtigheid wordt gedeeld.
Corruptie is niet de enige moeilijke factor. Ook de juiste contracten en het juiste belastingregime zijn complexe zaken. En daarbij komt nog het risico op de “Nederlandse ziekte”: de structurele veranderingen die Nederland doormaakte doordat er ineens aardgasbaten binnenstroomden. Daardoor nam de inflatie toe en vond er in sommige sectoren de-industrialisatie plaats.
Wat moet Cambodja nu doen? Ten eerste moet er geen haast worden gemaakt, adviseert Scheuer. Eerst moet er goed beleid zijn. Ten tweede kan er een fonds worden opgericht, suggereren ngo’s, waar de olie- en gasbaten in worden gestort. Ook Noorwegen en Oost-Timor, dat in een vergelijkbare positie als Cambodja zit, hebben zo’n fonds. Ten derde willen ngo’s dat de regering mee gaat doen met het Extractive Industry Transparency Initiative, een internationaal initiatief van regeringen, bedrijven en ngo’s om alle belastingen en inkomsten inzichtelijk te maken.
Bron: mo.be