**Provençaalse **Kersttradities
In de Provence is Kerstmis nog steeds een uniek feest en een gelegenheid om een beetje binnen te dringen in het hart van de Provençaalse bevolking.
Na Ste Barbara (4 december) mag de kerststal worden opgesteld. Het is ook het moment dat de “ santons ” overgaan van vader op zoon.
Met de Franse Revolutie werden de kerken gesloten, zo ontstond de traditie dat in elk huis een kerstkribbe werd opgesteld met santons. De santons zijn figuurtjes van Provençaalse personages uit het dorpsleven. Tussen de personages zijn veel kleine beroepen terug te vinden : de bakker, de haarkapper, visser, visverkoopster, pastoor, houtzager, knecht, … Elke santonmaker baseert zich voor zijn creaties op folklore en tradities.
De authentieke kerststal is in feite een voorstelling van een Provençaals dorp waarin ieder zijn plaats heeft, ook de huisdieren. Het decor is een mise en scène van het sociale leven, met huizen, een waterput, een oven, een watermolen, sneeuw, dennen en een stal met de figuren uit het kerstgebeuren. Deze Provençaalse traditie verspreidde zich snel over heel Frankrijk.
Maretakken en hulst worden geplukt als symbool van de naderende winter. Het bouquet wordt voor kerstmis boven de deuren gehangen als symbool van vrede.
Kerstavond in familiekring begint met het aansteken van de “ cacho-fio ”, nl. het aansteken van een houtblok in de open haard (=variant hierop is de kerstboomstam als gebak). De oudste en de jongste aanwezige leggen de houtblok in de open haard en steken het vuur aan met enkele bijpassende tradities.
Hierna volgt “ Le gros souper ” dat een “magere” maar overvloedige maaltijd is en die volgens een bepaalde traditie verloopt. De tafel wordt o.a. gedekt met 3 tafellakens en 3 kaarsen. Na het souper volgen “Les 13 desserts de Noël” die tegelijk op tafel worden aangediend. Het getal 13 verwijst naar Christus en de 12 apostelen. Deze tradities worden nog altijd aangehouden. Symbolisch blijven aan tafel één bestek en één stoel onbezet voor de arme die zou aankloppen.
“ Les 13 desserts de Noël ”
Hun oorsprong ligt in de Provence maar ze zijn verder verspreid tot in Catalonië. Naargelang de regio worden uit de hiernavermelde ingrediënten steeds 13 verschillende soorten aangeboden op tafel.
Maken vast deel uit van wat wordt aangeboden:
“ les 4 mendiants ” zijn noten en gedroogde vruchten
-hazelnoten, walnoten
-gedroogde vijgen
-amandelen
-rozijnen
evenals :
-“la pompe à huile” ook genaamd “ fougasse de Noël ” of “ gibassier ” een soort plat brood (brioche) dat een bepaalde vorm heeft en gedrenkt in olijfolie. Dit brood wordt niet gesneden maar gebroken zoals Christus het brood brak.
(Het hele jaar is er fougasse te koop. Bij het dagelijks gebruik in de Provence, Languedoc-Roussillon wordt dit brood niet gesneden, men breekt er gewoon een stuk af).
Varierend :
-noga met honing of pistachenoten
-pijnboompitten
-appelen, peren
-pruimen (gedroogde)
-sinaasappelen, mandarijnen
-groene druiven
-gekonfijt fruit (vb geconfijte meloenen)
-confituur van vijgen, kweeperen, …
-snoep met chocolade
-amandelgebak
-merveilles, oreillettes, bugnes (oliebollen met oranjebloesemextract of geparfumeerd met venkel of komijn)
-dadels al dan niet opgevuld
-papillotes (een witte pikante kaas)
De traditie wil dat je een beetje eet van elk dessert en drinkt van de wijn (soms warme wijn) voor een Goed Jaar.
Na het gros souper zijn er in de Provence op een aantal plaatsen nog **middernachtmissen **met levende dieren en personages in lokale klederdracht (hun normale beroepskledij - analogie = de santons)
Tradities en Folklore:
**“ De Pastrage ” **
Herders worden voorafgegaan door fluitspelers en trommelaars. Eén van de herders leidt een lam naar het altaar dat er door de pastoor wordt aangenomen. Volgens dorp en streek worden er bijkomend andere producten geofferd : fruit, groenten, vis, koeken, … Alle participanten dragen hun normale beroepskledij.
“ De Pastorales ”
De Pastorales zijn naïeve verhalen rond kerst en het kerstgebeuren.
“ Driekoningenfeest ”
Feest van de Drie Wijzen uit het Oosten op 06 januari dat eindigt met “la galette des rois”. Een Provencaalse brioche in de vorm van een kroon met gekonfijt fruit.
“ Lichtmis ”
Op 02 februari eindigt al het feestgebeuren ivm kerst, o.a. in Marseille wordt dit nog actief gevierd. De dagen worden langer en de hoop op een nieuwe lente is nabij.
Gezellige kerstdagen en een goed eindejaar !