Hallo Renootje,
De emotie klinkt in elke regel van je reactie door. Wat jammer dat je reis door Mali zo’n aaneenschakeling van teleurstellende ervaringen is geworden! Dankjewel dat je dat hier hebt gedeeld!
Omdat ik zelf veel – ook alleen – door Mali heb gereisd (en nog reis) en er als blanke vrouw nu ook werk en woon, wil ik graag reageren op je bericht, mijn eigen ervaringen delen en wat tips geven voor toekomstige Mali-reizigers. Ongeacht of dit vrouwen of mannen zijn, alleen of met anderen op pad. Jouw ervaringen kunnen we ermee niet ongedaan maken, maar laten we proberen te voorkomen dat anderen soortgelijke ervaringen treffen!
Aankomst op de luchthaven in Bamako
Tja, de zogenaamde gidsen op het vliegveld in Bamako, ik adviseer reizigers altijd om er vooral bij uit de buurt te blijven. Geef duidelijk aan dat je geen behoefte hebt aan hulp en als ze blijven aandringen zit er weinig anders op dan ‘boos’ te worden. Als ze ook maar een spoortje van twijfel in je gedrag vinden (en daar zijn het experts in), dan blijven ze aan je kleven. Wees dus vooral héél duidelijk en zorg dat je houding in overeenstemming is met je woorden.
Geef nimmer je paspoort af (behalve bij het douaneloket en aan officiële beambten bij de uitgang uiteraard), neem zelf de verantwoording voor je bagage, vertel niet aan Jan (of in dit geval Baba) en alleman waar je overnacht (zeg alleen dat je het al geregeld hebt en dat je afgehaald wordt) en geef zeker je telefoonnummer niet af aan onbekenden. Heb je hulp nodig bij bijvoorbeeld het invullen van je papieren, vraag die dan aan andere reizigers.
En nog een tip: regel voor je reis tenminste je transport vanaf het vliegveld en je accommodatie voor de eerste nacht. Vluchten komen namelijk 's avonds of 's nachts aan. In de regel kan de accommodatie in Bamako ook je luchthaventransfer regelen. Zij sturen dan een taxichauffeur, waar ze mee samenwerken en goede ervaringen mee hebben.
Heb je vervolgens behoefte aan een gids, dan zal je accommodatie je ook daarbij graag terzijde staan. Zij hebben er alle belang bij dat je goed behandeld wordt en zullen je in contact brengen met betrouwbare gidsen. En daarvan zijn er ook genoeg die Engels spreken!
Ook voor het wisselen van geld zal je accommodatie zonodig contacten hebben.
Bamako
Bamako is een stad als vrijwel alle hoofdsteden, waar ook ter wereld. Je treft er een mengelmoes van mensen aan. Ook mensen die voor het ‘snelle’ geld naar de grote stad gereisd zijn. Hun bedoelingen zijn niet altijd even zuiver. Zakkenrollerij, diefstal en pogingen om je meer dan nodig te laten betalen komen daar meer voor dan elders. En het verdient dan ook aanbeveling om op je spullen te letten! Ga zonodig ’s avonds niet alleen over straat.
Realiseer je dat je op drukke markten en andere drukke plaatsen makkelijker het slachtoffer van straatrovertjes wordt. Net zoals je in het uitgaansleven - onder de invloed van alcoholische of andersoortige ‘versnaperingen’ – een makkelijkere ‘prooi’ wordt voor iemand die kwaad wil.
Reis je per eigen vervoer, houd er dan rekening mee dat er ’s avonds en ’s nachts nepagenten actief zijn. Geef je paspoort en autopapieren niet af, houd deuren op slot en open je raam zo min mogelijk.
Afdingen versus ‘afpersing’
Voor wat betreft het meer-dan-nodig betalen. Tja, ik zou bijna zeggen, neem het een Malinees eens kwalijk dat hij probeert je iets meer te laten betalen. In hun ogen zijn we nou eenmaal stinkend rijk, ook al denken wij daar anders over en hebben we hard en lang gespaard voor onze reis. In het land der blinden is de eenoog koning. En in een land, waar veel mensen niet weten of ze morgen, laat staan overmorgen te eten hebben, is jouw portemonnaie al snel heel erg ruim gevuld en dus aantrekkelijk. Houd je geld bij voorkeur uit het zicht en heb alleen wat ‘handgeld’ direct binnen bereik.
Realiseer je dat 10.000 cfa (ongeveer 15 euro) voor veel Malinezen heel veel geld is. Om je een indruk te geven: de meeste fabrieksarbeiders verdienen een salaris van circa 30.000 cfa per maand. Onvoldoende om in de kosten van het levensonderhoud van hun gezin te voorzien.
En voor wat betreft het ‘overvragen’: afdingen is in Mali een onderdeel van de cultuur. Een sociale aangelegenheid ook. Niet alleen in het contact met blanken, ook in het zakendoen met hun eigen landgenoten. Het hoort er gewoon bij. Of we het nu leuk vinden of niet.
Probeer zo mogelijk vooraf een indicatie te krijgen over wat een redelijke prijs is. En stel jezelf gerust de vraag wat je ervoor over zou hebben. Als je hebt betaald wat het jou waard is, ook als dat misschien iets meer is dan de ‘gebruikelijke Malinese prijs’, dan heb je tenslotte toch een goede koop gedaan en tenminste een Malinese familie van een extraatje voorzien. Speel het spel van de onderhandelingen met een lach en kom je er niet uit, geef dan gewoon aan, dat het hem niet gaat worden. Met een handdruk ter afscheid benadruk je nog eens dat het goed is zo.
Talen in Mali
Voor wat betreft de taal. Mali is een Franse kolonie geweest en derhalve is de Franse taal beter ingeburgerd dan de Engelse. Engels tref je alleen - en nog beperkt - aan in het toeristencircuit en bij een groep jongeren. Er is een verandering gaande. Zelf geef ik de mensen, waarmee ik samenwerk (ook de gidsen) de mogelijkheid Engels te leren en ook op scholen wordt het steeds algemener dat Engels onderdeel van de opleiding is.
Reken er echter in de dorpen niet op dat je er met Engels terecht kunt. Zelfs met Frans kun je daar niet altijd uit de voeten. Elke bevolkingsgroep heeft zijn eigen taal en dialecten. Met name de oudere generatie heeft meestal geen of weinig onderwijs gevolgd en is soms niet veel verder geweest dan het eigen dorp. Frans en Engels zijn dan niet direct de eerste vereisten. Het is dan ook aan ons om ons hieraan aan te passen. Even de taal leren zit er meestal niet in. Wil je dan toch uit de voeten kunnen in dergelijke situaties, dan verdient het aanbeveling je te laten vergezellen door een gids of begeleider, die de taal wel machtig is. Ook een boekje als ‘point it’, met veel handige plaatjes, kan uitkomst bieden. Te koop bij veel buitensportwinkels.
Malinese mannen… en vrouwen
Ja, en dan de Malinese mannen. Ook hier geldt: wees duidelijk en wees zonodig nog duidelijker! Mijn ervaring is dat Malinese mannen inderdaad makkelijk contact met je leggen en je met het grootste gemak voorstellen om ‘te gaan dansen’ of ‘wat energie uit te wisselen’. Veelal gaat dit gepaard van veelbetekenende lichaamsbewegingen, knipogen en lachjes. Een enkeling draait er helemaal geen doekjes om, die geeft gewoon direct aan dat hij wel met je naar bed wil. Ook een ‘huwelijksaanzoek’ word makkelijk gedaan, hoewel het veelal niet al te serieus is.
Mijn eigen ervaring is dat de meesten al afdruipen als je hartelijk in de lach schiet en dat het volstaat om aan te geven dat je geen interesse hebt. Sommigen proberen het dan nog een keer, maar zodra ze merken dat je het meent, laten ze je met rust. Het kan ook helpen om te zeggen dat je al getrouwd bent, dat je man binnenkort komt en dat hij heel jaloers is. Omdat de meeste Malinese mannen zelf nogal jaloers van aard zijn, laten ze je dan al snel met rust. Ze krijgen het liever niet aan de stok met een westerling!
Niet om het gedrag van deze Malinese mannen goed te praten – zeker niet! – maar het is ook niet zomaar ontstaan. Ze treffen met enige regelmaat blanke vrouwen aan, die maar al te graag op deze voorstellen ingaan of zelf met het voorstel komen. Ik ken hier ook gidsen, die zich bont en blauw ergeren aan de vrouwelijke (en homoseksuele) toeristen, die denken dat de gezamenlijke nachten ook bij het geboekte arrangement horen.
Sekstoerisme beperkt zich niet tot mannen die ervoor naar Azië reizen…!
Voor de mannen: ja, er zijn ook Malinese vrouwen en meisjes, die hun ‘diensten’ makkelijk aan je aanbieden. Ook als dit in eerste instantie kosteloos lijkt, zul je achteraf vrijwel altijd tot de conclusie komen dat het dat niet was en dat er financiële belangen in het spel waren. Het meisje gooit al haar charmes – en haar lichaam - in de strijd om dingen van je los te krijgen, al dan niet met zielige verhalen. Van kleine cadeautjes (in het begin) tot beslist noodzakelijke scooters en dure kleding na een paar dagen/nachten samen. En als je hier niet op in mocht gaan, zul je wellicht op een moment ineens je portemonnaie of spullen kwijt zijn. Vakkundig door een handlanger verduisterd, terwijl jij ‘met andere dingen’ bezig was, en nooit meer terug te vinden natuurlijk. Uiteraard ook tot ‘groot verdriet’ van je ‘geliefde’.
Een gewaarschuwd man telt voor twee 
De positie van de vrouw in Mali
Hoewel er in Mali veelal nog een duidelijke rolverdeling is tussen mannen en vrouwen, zou ik de positie van de vrouw toch zeker niet onderschatten! Vrouwen worden door de mannen bijzonder gerespecteerd en ze hebben een uitermate belangrijke rol in het gezinsleven. Veel Malinese vrouwen dragen ook financieel bij aan het gezin. Je treft ze bijvoorbeeld in grote aantallen aan op de markten, waar ze allerhande producten en gewassen verkopen. Ook de kleine ‘restaurantjes’ aan de straat worden meestel door vrouwen gerund. Veel vrouwen mogen overigens het geld dat ze verdienen vrijelijk besteden. Steeds meer ook kom je ze tegen op kantoren en bij bedrijven. En als er sprake is van coöperaties, zijn het veelal vrouweninitiatieven. Én: Mali heeft een vrouwelijke minister-president.
Gidsen
Voor Mali geldt dat er een certificeringssysteem voor gidsen is. Zo kent elke regio ‘lokale gidsen’ en heb je daarnaast ‘landelijke gidsen’. Vraag een gids gerust naar zijn kaart!
Of neem vooraf of ter plaatse contact op met een reisorganisatie, die maatwerk levert en specifiek voor jou regelt, waar je behoefte aan hebt: een trektocht door de Dogon, een tocht over de Niger, gidsen, accommodaties of wat je ook maar geregeld wilt hebben. Neem gerust contact met me op bij vragen!
Veel van je reisplezier zal afhangen van je gids en eventuele lokale contacten. Probeer vooraf informatie te krijgen. Op diverse forums en reiswebsites tref je tips aan over goede betrouwbare gidsen (zie ook mijn tip elders op dit forum). Tips van mensen, die het land zelf bezocht hebben en met de betreffende persoon op pad geweest zijn.
Veel van de tips zijn uiteraard ook van toepassing op andere landen en op reizen in het algemeen.
Van ganser harte nodig ik andere vrouwen (en mannen!), die door Mali gereisd hebben uit om hier hun ervaringen met betrekking tot veiligheid te delen! Laten we met en van elkaar leren, zodat we op een prettige manier kunnen reizen, ook alleen!
Ik zal de verschillende items ook als losse items op het forum plaatsen. Gaat je reactie niet over veiligheid, plaats het dan alsjeblieft direct bij het betreffende item.
Renootje, ik kan het me voorstellen als je even genoeg hebt van Mali. Maar, ik hoop van harte dat ik ooit de gelegenheid krijg om je Mali op een andere manier te laten ervaren en je kennis te laten maken met een paar van die prachtige Malinese vrouwen!
Met een warme groet uit Ségou,
Monique