Er is een ding waar je op Bali en Java niet om heen kan, dat is het bestaan van een kastensysteem. Op Bali is dat omdat ze Hindu zijn, op Java omdat ze ooit Hindu geweest zijn. Een van de reden dat Java eeuwen terug massaal op de Islam overging was het ontbreken van kasten bij dat geloof. Nou heb je daar als toerist weinig mee te maken, maar wel als je hiero (Java) voortdurend verblijft. Voor de reiziger die vaak naar Indonesië komt is het ook handig om te weten want dan kan deze allerlei “vreemde” situaties verklaren en zodoende de cultuur beter begrijpen.
Enkele voorbeelden:
Je hebt een pembantu in huis die is met iets bezig, je besluit zelf even een koffietje te maken. De pembantu kwaad, want zij gaat denken dat zij haar werk niet goed doet. Zij is aangesteld om koffie te maken en dan doe jij dat niet zelf. Doe je dat wel dan is dat een motie van wantrouwen. Zij is aangesteld voor het huishoudelijke werk, jij hebt alleen maar te bevelen (ja, zo werkt het)
Die kasten (ongelijkheid) zijn er in alle lagen van de bevolking:
Ik had eens een klusjesman ingehuurd om de zooi hier te renoveren, hij kwam met een hulp, een man die even oud was en hetzelfde werk deed. Ik betaalde Rp 50.000 per dag voor de twee. Plus allebei een pakkie rookwerk, koekjes bij de koffie en thee plus een lunch. De een hield 30,000 Rp voor zichzelf de ander kreeg 20.000 Rp want hij was de kuli.
De baas heeft altijd gelijk
Alles wat daar onder zweeft moet altijd ya en amin zeggen, zelfs als de baas voortdurend in de fout gaat. De baas zal in een grotere organisatie ook nooit rechtstreeks opdrachten verstrekken, dat gaat via de hiërarchieke weg naar beneden. Het laagste personeel schoonmakers, arbeiders, satpam buigen als knipmessen als de baas in zijn Mercedes 500 SEL het terrein opdraait, de baas doet net alsof hij ze niet ziet, alleen de satpam krijgt een minzame glimlach, want hij spioneert voor de baas. Het lagere management komt alleen maar met goed nieuws, slecht nieuws wordt achtergehouden. Dit heet ASB, asal Bapak senang - de baas tevreden houden.
Ik kan nog wel een half jaar doorgaan. Het zal in dit land dan ook heel moeilijk wezen om een democratie naar westers model te vestigen, gaat nog jaren kosten.
Als je op kantoren, of bij de politieke kopstukken kijkt zal het opvallen dat de huidskleur bijna altijd licht getint is. Bekijk je het straatbeeld op Java en Bali dan is het gemiddelde veel donkerder. Putih itu bersih, hitam kotor. Donker gekleurde mensen zijn vies en dom, zo wordt hier gedacht. Bekijk je de gezichten in het straatbeeld beter dan zijn die vaak witter dan de rest van het lichaam, dit komt niet doordat hun kop gebleekt is door de zon, nee door allerlei middeltjes (witmakers) die ze erop smeren.
Sekian