YÖRÜK
Onder de Yörük wordt het laatste nomadenvolk van Anatolië verstaan. Het woord is afgeleid van Yürük, wat zoveel betekent als ‘de lopenden’.
Het Yörükvolk is van origine Türkmen, een bevolkingsgroep die een groot deel van het midden-oosten bevolkt. De Türkmens zijn een, in de elfde eeuw, naar het westen getrokken bevolkingsgroep uit het verre oosten. In Anatolië aangekomen splitste het volk zich in twee groepen: de Oğüz Türkmen en de Yürük. De Oğuz Türkmen settelden zich op vaste plaatsen, terwijl de Yörük vasthield aan het nomadenbestaan.
Het waren de Yörük die, omdat ze zo gezond waren en gemakkelijk lange afstanden konden afleggen, in de vijftienden en zestiende eeuw naar de Balkan werden gestuurd om daar nieuwe kolonies te stichten. Een groot deel van de nog Turks sprekende dorpen in Macedonië, Griekenland en Bulgarije spreken heden ten dage nog het oude Yörükdialect.
De Yöruk leeft van de opbrengst van de kudde schapen of geiten die ze bezit. In vroeger tijd werd alles gemaakt van wat deze dieren leverden. Zelfs de tent, ‘oba’, waarin ze woonden, in het Nederlands ook wel als ‘yurt’ (vaderland) betiteld, werd gemaakt van geitenhaar. Vandaag de dag wonen er niet veel Yörüks meer in tenten en als ze dat doen zijn ze vaak van doek en plastic, maar de geitenharen tenten worden nog altijd gemaakt. Je ziet ze veel als restaurant of onderdeel van een theetuin. Ik heb laatst eens voor iemand geïnformeerd en de productie kost iets van tien euro per vierkante meter, exclusief frame en plaatsing.
Na de stichten van de Republiek Turkije werd het nomadenleven voor de Yörüks steeds moeilijker. Ze werden verplicht hun kinderen aan te geven, ze naar school te sturen en een vast adres te hebben. Tot enkele jaren geleden kwamen ze er op sommige plaatsen nog van tussen maar voor zover bekend is er nu in de bergen boven Alanya nog maar een familie die zich weigert in het keurslijf van de maatschappij te laten persen. De meeste Yörüks wonen inmiddels in huizen en sturen hun kinderen naar school. Op het kaartje hierboven zie je de laatste leefgebieden van de Yörük.
Typische Yörük artikelen zijn: kilimkleden, vlechtwerk van grassen, geitenharen tent (yurt), keşkek (een papachtig gerecht met melk, graan, vlees en kikkererwten), de traditie van zomerfeesten en het kamelenworstelen. Met al deze genoemde zaken zijn met name de Yörük in het gebied rond Kumluca en Fethiye bekend.