Ja, ik ding ook af in landen waar dat gebruikelijk is. Ik moet altijd even ‘inkomen’ als ik net gearriveerd ben. Dan zien ze aan mijn gezicht dat ik niet echt durf te gaan voor een normale prijs. Maar als ik er een paar dagen ben, hoort het er gewoon bij. Vaak vraag ik eerst aan mensen die er wonen (locals of expats die er al lang wonen) wat zij meestal betalen, dan weet ik wanneer ik echt afgezet word. Dat helpt wel, want in elk land zijn ook de normen anders van hoe hoog ze beginnen, bv. in Indonesië is het regelmatig 10x de prijs die ze er echt voor willen hebben en kan je dus ook rustig met 1/20e beginnen tegenbieden. Maar in andere landen is het gebruikelijker om met 2x zoveel te als vraagprijs te beginnen en zijn ze natuurlijk beledigd als jij 1/20e biedt.
Het is ook een soort gesprek en je kan het zelf leuker maken, door een beetje mee te spelen in hun drama. Zo zeggen ze in Indonesië al snel ‘oh no, bankrut!’. Maar als zij dan een veel te hoge prijs vragen en jij zelf met dramatisch gebaar ook ‘nooo, I’ll go bankrut’ zegt, moeten ze meestal wel lachen. Het hele spel van weglopen als ze veel te veel vragen, je toch weer terug laten lokken etc, kan leuk zijn. En ondertussen maak je nog wat praatjes over de dag, waar je vandaan komt, hun winkeltje, etc… vooral in (Oost-)Afrika gaat het over van alles en nog wat voordat je weer terug komt op geld.
In de meeste landen is dat hele afdingen dus eigenlijk een soort beleefd en gezellig gesprek, maar in Marokko vond ik het vreselijk. Misschien lag het aan het toeristische plaatsje waar ik een week zat (Agadir strand), met verzwikte enkel dus ik ben helaas ook nergens anders heen gereisd… maar daar gaven de verkopers je echt een rotgevoel, scholden ze je meteen uit voor gierigaard en stomme toerist… terwijl ik het beleefd en vriendelijk hield, maar de prijs voor zo’n beschilderd bord echt niet onder de 5 euro kreeg, met een zwaar chagrijnige verkoper die me bleef verwijten dat hij er zo niks aan verdiende en dat ik niet meer terug hoefde te komen. En later zag ik precies diezelfde borden op de Albert Cuyp in NL voor 3 euro per stuk! Na transport en importheffing en al!
En trouwens ook bij het ‘fix price’ winkeltje in Marokko dat we pas later ontdekten waren ze 2 of 3 euro; waar we dus vanaf toen al onze souvenirs en leren slippers e.d. kochten. Geen gezeik, en ook nog goedkoper dan bij die chagrijnige marktkooplui.
Maar ook in de landen waar het afdingen wel op een gezellige manier gaat, vind ik het soms wel vermoeiend. Dan wil je eigenlijk gewoon even snel weten hoeveel iets kost om te beslissen of het binnen je budget ligt. Bv. een zilveren ketting of een beeldje kan na afdingen 5 euro kosten, of het is echt een uniek item dat zij niet wegdoen voor minder dan 50 euro, soms weet je gewoon niet wat iets waard is. Voor 5 of 10 euro wil je het misschien nog wel kopen, maar niet voor 50, dat is nogal een verschil.
Maar zodra je vraagt hoeveel het kost (of zelfs maar meer dan 2 seconden ergens naar kijkt), denken ze al een klant te hebben en kom je bijna niet weg. Dus als ze beginnen met 250, dan heb ik al geen interesse (want ik weet dat ik me vergist heb en het natuurlijk nooit 5 euro zal worden), maarja je hebt de prijs gevraagd dus laten ze je niet meer los. Dat verschilt wel per land, maar vaak is het toch wel erg lastig en zijn ze beledigd als je niet meer wilt praten over een betere prijs.
In Nederland probeer ik het nu ook wel eens, vooral bij grote aankopen. Soms lukt het wel, hoe strakker en serieuzer je bluft, hoe beter het lukt. Een voorzichtig lachje erbij en het lukt al niet. Wat meestal in Nederland het beste werkt is niet om korting te vragen, maar er iets extra’s bij te vragen wat je toch al wilde, voor dezelfde prijs (bv. meer geheugen in je computer, of een duurder leren zadel en extra tasdragers op de tourfiets) en eventueel te zeggen dat je hem dan vandaag meteen betaalt.
Bij mijn laatste salarisonderhandelingen heb ik ook gebruik gemaakt van mijn onderhandeltrucjes uit Afrika. Wij vrouwen zijn normaal gesproken natuurlijk veel te bescheiden altijd wanneer het aankomt op werk, promotie, salaris… (een van de redenen dat mannen nog steeds veel meer verdienen voor hetzelfde werk, ook in NL). We willen toch vooral aardig gevonden worden kennelijk. Maar ik dacht bij mezelf: okee, dan ben ik maar even 1 dag een keiharde onderhandelbitch, maar daar heb ik dan wel jaren plezier van! En zo ging het ook. Maar dan wel op de gezellige Afrikaanse manier.
Ik bleef tijdens die hele salarisonderhandeling denken aan een specifieke verkoper in Malawi die me elke dag precies hetzelfde liet afdingen op een flesje cola. (En elke dag vroeg hij eerst diezelfde te hoge prijs. En hij wist dat ik de prijs kende die de locals betaalden en dat ik het uiteindelijk voor die prijs ging kopen.
Dat werd uiteindelijk natuurlijk ook een soort grap die we beiden bleven spelen.) Dat hield me bij mijn plan en zorgde dat ik niet verviel in bescheidenheid / softheid. En daar ben ik nu nog steeds blij om elke maand als ik mijn salaris krijg.