“Koop je producten in Nepal bij de lokale bevolking en middenstand en vermijd, zo veel als mogelijk, de Chinezen” is de boodschap die ieder mens, betrokken bij Nepal, je meegeeft voor je afreist.
Na net weer een maand in Nepal te zijn geweest begint voor mij een duidelijk patroon zichtbaar te worden. Een patroon wat mij voor het eerst op viel op Bonaire toen ik daar woonachtig was. Daar kregen Chinese middenstanders het voor elkaar om, binnen een kleine gemeenschap, in relatief korte tijd veel kleine bedrijven op te zetten. Lokale middenstanders zag ik een voor een verdwijnen.
Op mijn rondreis van enkele jaren door Azië kwam de volgende eyeopener in Malaysie. Chinezen vormen de tweede etnische groep in het land met ongeveer 30% van de bevolking. Hun handelsgeest is echter dermate op expansie gericht dat in de jaren zeventig de politiek zich er mee begon te bemoeien. Er werd bepaald dat minimaal 30% van alle aandelen in iedere maatschappij in handen zou moeten zijn van 100% malay. Een bizar en ook onhaalbaar doel bleek later, hoewel dit wel grote gevolgen zou hebben voor alle economische groei die volgde. In Malaysie wordt geschat dat 85% van alle handel in alle grote stedelijke gebieden in handen is van Chinezen. Zij domineren vrijwel alle handen, van import tot export. En alles wat daar tussen zit.
Nu terug naar Nepal.
Vijf jaar geleden zag ik in de toeristische gebieden een opvallend gegeven wat ik eerder ook in Bonaire zag. De Chinezen gingen onderdeel uitmaken van de kleine middenstand. Vooral op het gebied van levensmiddelen. Zaken die net iets meer aanboden dan de lokale middenstand op dat gebied en nog belangrijker, ze boden het vaak goedkoper aan. Een belangrijk onderdeel wat is overgenomen van het kapitalisme. Marktaandeel is, in eerste instantie, belangrijker dan winst. Eerst de concurrent weg en dan kan je rustig de prijzen weer wat verhogen. Ik schat dat toen al > 75% van alles wat aangeboden werd geïmporteerd werd uit China. In een aantal jaren zag ik deze supermarktjes groeien en groeien. Tegelijkertijd kwamen de eerste geluiden van de lokale ondernemers dat zij een daling zagen in hun, toch al schamele, winst. De activiteiten van deze Chinezen beperkte zich voornamelijk tot de hoofdstad. In andere toeristische gebieden waren wel kleine haarden van Chinese ondernemers maar dat was zeer gering.
De situatie in september 2016 is echter van een hele andere orde. Het toerisme begint weer op gang te komen. Het gros van alle toeristen komt uit China ( voor de aardbeving was dat aantal overigens al gegroeid tot ongeveer 40%). De Chinese ondernemers hebben niet stil gezeten. Zij hebben bijvoorbeeld goedkoop vastgoed kunnen kopen na de aardbeving. Naast steeds grotere supermarkten in de toeristische gebieden zie ik hen nu ook voet aan de grond krijgen in andere retail, groothandel en horeca. En niet alleen meer in Kathmandu. In Pokhara is het aantal “Chinese gebieden” enorm toegenomen. Delen van lakeside waar het gros van de levensmiddelen handel, restaurants en guesthouses/hotels van Chinese eigenaren is. Maar zelfs in Chitwan zag ik het eerste Chinese guesthouse en supermarkt. De, zeer instabiele, Nepalese regering doet daar zelfs nog een schepje bovenop. Chinese toeristen krijgen allerlei voordelen. Zij hoeven geen belasting te betalen (of minder), geen of minder entree bij de grote werelderfgoed plaatsen, enz. Chinese investeerders zijn zeer welkom.
China is in staat meer mensen naar een land te exporteren dan welk land dan ook. Ze hoeven een land niet eens bezetten, ze nemen gewoon alle economische activiteiten over (die niet bij de overheid behoren). Vervolgens heeft dit op langere termijn enorme economische gevolgen voor een land en zijn volk wat deels afhankelijk is van toerisme. De Chinese toerist (geschat 50% van het totaal) koopt, eet en slaapt bij Chinese ondernemers. Het lijkt wel en soort wet. Het is wel zo dat de gemiddelde Chinese toerist geen woord Engels spreekt. Dat is waarschijnlijk ook wel bepalend in zijn keuze. Het probleem is dan ook dat grofweg 50% van alle inkomsten (op toeristisch gebied) niet zal worden geïnvesteerd in Nepal. Tenzij dit uitbreiding van de Chinese “overname” kan betekenen. Alles blijft in handen van de Chinezen en relatief weinig inkomsten vloeien terug naar de Nepalese staatskas of bevolking. Winst vloeit terug naar China. En zo is die kring rond en beginnen de Chinezen op punten al dik en dik voor te staan op bv. het trage en logge India. De kruimels blijven zoals altijd over voor India (zie ook Malaysie). Maar dat terzijde.
Dan is er nog de niet Chinese toerist. Die wordt vaak met de neus op de feiten gedrukt en die zal dan dus wel kopen bij die lokale supermarkt of venter.? Het antwoord is “nee” of “zeer beperkt”. Hoewel ik mij gedwongen heb om helemaal niets te kopen bij Chinezen werd mij ook al snel duidelijk waarom anderen dat wel doen. De Nepalees heeft van nature niet het handelsinstinct en de killersmentaliteit die de Chinees (in ieder geval op het gebied van de handel) wel heeft. De Nepalees maakt zijn producten, zijn hotel kamer per nacht enz duurder om zo de verliezen te compenseren. De Nepalees geeft geen prijs aan op zijn product maar vraagt steevast 150 tot 1000 % meer als een toerist om de prijs vraagt. De Chinees daar in tegen verlaagt zijn prijs. Biedt goedkope kamers aan en vraagt als tegenprestatie om daar dan ook een maaltijd te nuttigen of loodsen je naar de supermarkt en het restaurant van de familie. De Middenstanders prijzen hun artikelen zodat de toerist weet wat hij bij de kassa af moet rekenen in plaats van het onderhandelingsgevecht aan te gaan om de prijs van 10 euro te laten zakken naar de 4 euro die het zou moeten kosten. Het gros van de toeristen is na een paar keer afdingen (hoe zeer dit ook bij de cultuur hoort) er wel klaar mee. Hij wil gewoon een product tegen een vooraf bekende prijs. En dus koopt men bij de Chinezen of de enkele Nepalees of Indiër die dit wel snapt. De Nepalezen staan bekend om hun veerkracht. Steeds weer een ramp overleven, opstaan en opnieuw beginnen. Maar deze slag gaan ze zeker verliezen. De Chinezen gaan net als in veel landen hun marktaandeel vergroten. Dat gaat steeds sneller en steeds agressiever. In het corrupte Nepal is natuurlijk ook alles te koop. En geld hebben de Chinezen wel. Ze kopen de mooiste en beste plekken in de stad en in de toeristische gebieden. Plekken die voor de Nepalees onbereikbaar zijn.
China valt Nepal binnen en wint steeds meer terrein. Als dit doorzet dan is mijn voorspelling dat binnen 15 jaar meer dan 50% van alle economische activiteiten op het gebied van het toerisme (breed) in handen is van Chinezen. En als de Nepalese overheid geen drastische maatregelen neemt zoals Malaysie dat heeft gedaan dan is het te laat.
Nepal staat in de uitverkoop en China reageert gretig.
Q
