Bronkhorst, het kleinste stadje van Nederland in de Provincie Gelderland.
Het stadje maakt deel uit van de gemeente Bronckhorst en ligt aan de zuidelijke oever van de IJssel in de Gelderse Achterhoek.
De naam van de gemeente Bronckhorst is op haar beurt weer ontleend aan het middeleeuwse roemruchte geslacht Van Bronckhorst. De voorburcht van het kasteel Bronckhorst groeide uit tot een kleine nederzetting met de naam Bronkhorst (zonder c).
Wij kozen ervoor om vanuit Brummen met het pontje over de IJssel naar Bronkhorst te gaan. De auto hebben we op de daarvoor bestemde parkeerplaats gezet. De veerpont is ook geschikt voor personenauto’s maar wij wilden lopend naar Bronckhorst en even bevrijd zijn van de auto. Vanaf het pontje is het nog een kwartiertje lopen.
Bronkhorst ligt op de grens tussen rivier en zandrug. Door de combinatie van rivierklei en dekzand is de grond hier zeer vruchtbaar. Hierdoor was de grond in de Middeleeuwen geschikt voor landbouw. Zeer waarschijnlijk vestigden de eerste landbouwers zich rond 600-700 na Chr. in Bronkhorst. Wanneer de eerste bewoners zich hier vestigden is onbekend.
Het stadje kreeg in 1482 stadsrechten. In de Middeleeuwen werd Bronkhorst beschermd door grachten en wallen en beschikte over twee poorten, de Veerpoort en de Steenpoort. In Bronkhorst heeft ook een kasteel gestaan en werd bewoond door de Heren van Bronckhorst. Bronkhorst is nooit groter geworden dan de oude Middeleeuwse stadskern.
De oude kapel is de slotkapel uit 1344.
‘Opdat nu de familie der oude Heren van Bronckhorst en de ingezetenen zelf, door de ongemakkelijkheid der wegen niet zouden belet worden de Goddelijke diensten niet dikwijls genoeg bij te wonen, is er in dit stedeke een kerk gebouwd,’
Op 23 april 1344 doet Gijsbert, Heer van Bronckhorst en zijn vrouw Catharina van Leefdael schenkingen ten behoeve van de door hen gestichte kapel, gewijd aan de Heilige Maagd Maria en de Heilige Martinus. Op 22 februari 1345 bevestigt Johannis, bisschop van Traiectum, de hernieuwde stichting en begiftiging van de kapel bij het kasteel te Bronkhorst en benoemt Johannes van Driel tot geestelijke van de kapel.
In de kapel worden nu Protestantse diensten gehouden. De kapel is dagelijks geopend tot 18 uur. In de zomermaanden worden er in de kapel exposities gehouden en concerten gegeven.
De Joodse begraafplaats in Bronkhorst.
In 1963 werd deze Joodse begraafplaats op de lijst van beschermde monumenten geplaatst.
De Joden uit Brummen, Bronkhorst en Steenderen werden hier begraven. Het oudste deel van de begraafplaats dateert uit 1811. Zes Joden verkregen in 1811 een stuk grond wat men Straalmanshof noemden. Het metaheir-huisje (huis ter reiniging) is volgens oude akten rond 1859 gebouwd. Er staan nog zeventien zerken en 3 paaltjes. De paaltjes zijn waarschijnlijk ook graven maar hier staan geen namen op. Op het oudste deel van de begraafplaats moeten nog meer graven liggen. De oudste steen is uit 1859.
De oudste bekende Joodse inwoner van de drie plaatsen was Benjamin Salomons. Van de heer Johan Peter van Raesfelt, Kanselier van het Hertogdom van Kleef en van de Graafschap Marck en Heer van Bronkhorst mocht hij zich vanaf 1 april 1727 zich vestigen in Bronkhorst.
De begraafplaats is moeilijk te vinden. Wij hebben in de herberg ‘de Gouden Leeuw’ de locatie van de begraafplaats gevraagd. In de herberg is ook een vestiging van de VVV.
Je vindt in Bronkhorst mooie oude boerderijhuizen, galeries, terrasjes en smalle straatjes.
In de omgeving zijn diverse wandel en fietsroutes. De fietsroutes maken deel uit van het netwerk van Landelijke Fietsroutes en zijn geheel bewegwijzerd.
Camping in de omgeving:
Recreatiepark De Wrange, in Doetinchem