Uit het NRC handelsblad van 26 jan. jl.
ROTTERDAM, 26 JAN. De Indonesische president Yudhoyono heeft een ontmoeting met zijn Oost-Timorese ambtgenoot Gusmão afgezegd. Die zou Yudhoyono morgen een rapport over de Indonesische bezetting overhandigen.
Daarmee lijken de pogingen van Oost-Timor om Indonesië niet te provoceren met de bevindingen van een waarheidscommissie over de Indonesische bezetting (1975-1999) mislukt. Volgens hoge Indonesische ambtenaren is de afspraak met Gusmão afgezegd uit woede over de onderzoeksconclusies, zo vermeldt het dagblad The Financial Times. Yudhoyono’s woordvoerder spreekt van uitstel, wegens „dringende nationale aangelegenheden”, maar een nieuwe afspraak is niet gemaakt.
De meeste conclusies van de commissie voor Aanvaarding, Waarheid en Verzoening zijn niet nieuw, maar door het uitgebreide onderzoek wel sterker onderbouwd. Het Indonesische leger heeft in de jaren 1976 tot en met 1979 „routinematig” Timorese burgers aangevallen, gevangenen gemarteld en vermoord, napalm en chemische wapens gebruikt in de strijd, kindsoldaten gerekruteerd, „systematisch” tienduizenden burgers laten verhongeren in kampen, drinkwater vergiftigd en duizenden vrouwen tot seksslaven gemaakt. In totaal is Indonesië verantwoordelijk voor de dood van 100.000 tot 180.000 burgers tijdens de bezetting. Volgens de Indonesische vice-president Kalla zijn die aantallen „overdreven”.
Oost-Timor (1 miljoen inwoners, nationaal inkomen 370 miljoen dollar (2004)) is volledig afhankelijk van Indonesië (241 miljoen inwoners, nationaal inkomen 899 miljard dollar). Tijdens de presentatie van de conclusies aan VN-chef Kofi Annan vorige week maakte Gusmão bekend dat Timor geen tribunaal zal oprichten om de schuldigen te berechten. Voor Timor betekent de herwonnen onafhankelijkheid voldoende rechtvaardigheid, aldus de president.
De commissie heeft haar conclusies, gebaseerd op onder andere 8.000 interviews, in oktober aan de Timorese regering overhandigd, maar die heeft het 2.500 pagina’s tellende rapport niet openbaar gemaakt. Of dat nog zal gebeuren, is onduidelijk. Belangrijke delen zijn sindsdien gelekt naar de pers. Deze week publiceerde het Amerikaanse onderzoeksinstituut National Security Archive, dat ruim duizend voormalig geheime documenten van de Amerikaanse overheid leverde voor het onderzoek, het belangrijkste hoofdstuk op zijn website.
NB Oftewel waarin een groot land weer eens piepklein kan zijn