Cambodjaanse verkiezingen worden éénpartijaangelegenheid

PHNOM PENH, 23 juni 2008 (IPS) -

Cambodja gaat pas over een maand naar de stembus, maar het resultaat van de parlementsverkiezingen lijkt al vast te staan. Waarschijnlijk haalt de Cambodjaanse Volkspartij voor het eerst genoeg zetels om alleen te kunnen regeren. Critici beschuldigen de partij ervan journalisten te intimideren en de media te monopoliseren.

De Cambodjanen kunnen op 27 juli voor de vierde keer gaan stemmen sinds de Verenigde Naties er begin de jaren 90 de meerpartijendemocratie introduceerden. Maar krijgt de democratie bij deze verkiezingen echt een kans? “Er is minder geweld, de kiezers worden niet onder druk gezet en de organisatie is beter: in die opzichten kan je van een vrij verkiezingsproces spreken”, zegt Jerome Cheung, de directeur voor Cambodja van het Amerikaanse National Democratic Institute (NDI). “Maar het is wat vooraf gebeurt dat de verkiezingen oneerlijk maakt. De Cambodjaanse Volkspartij domineert de omroeporganisaties en intimideert journalisten en oppositiepartijen.”

Het Comité voor Vrije en Eerlijke Verkiezingen in Cambodja, een verkiezingswaakhond die gedragen wordt door twaalf Cambodjaanse niet-gouvernementele organisaties, legt de nadruk op de positieve ontwikkelingen. “We zijn al op een aantal technische problemen gestoten, maar het aantal onregelmatigheden daalt en het Nationale Verkiezingscomité is versterkt”, zegt Mar Sophal van het Comité voor Vrije en Eerlijke Verkiezingen in Cambodja.

Een grote stap vooruit is dat de stemmen nog dezelfde nacht geteld zullen worden in de stembureaus waar ze zijn uitgebracht. In 2003 werden de stembiljetten nog overgebracht naar telbureaus, waardoor fraude makkelijker was.

Ook de registratie van de kiezers, traditioneel een gevoelig onderdeel van de voorbereidingen van verkiezingen, is weinig omstreden. Het Nationale Verkiezingscomité besloot vorig jaar bijna 600.000 namen van de lijsten te verwijderen. Volgens een recent onderzoek door het NDI en het Comité voor Vrije en Eerlijke Verkiezingen in Cambodja zijn de meeste kiesgerechtigde Cambodjanen nu geregistreerd, terwijl de meeste namen die onterecht op de lijsten stonden, geschrapt zijn. “Er waren wat administratieve problemen en wat overijverige ambtenaren die hun partij een dienst wilden bewijzen, maar er was geen sprake van een nationale samenzwering om het registratieproces te manipuleren”, besluit Cheung.
Ongelijke strijd

Toch is de strijd tussen regering en oppositie niet erg eerlijk. De meeste radio- en tv-zenders worden gecontroleerd door de Cambodjaanse Volkspartij en besteden nauwelijks aandacht aan de standpunten van andere partijen. Onafhankelijke media worden gepest of gewoon gesloten. Dat gebeurde onlangs nog met een radiostation in de provincie Kratie dat zendtijd had verkocht aan oppositiepartijen.

De vrijheid van meningsuiting en van vereniging is in Cambodja ook nog altijd een relatief begrip in verkiezingsperiodes. De eerste helft van dit jaar lijkt het politieke geweld in Cambodja weer toe te nemen. Vijf leden van politieke partijen werden vermoord en 21 activisten werden omwille van hun overtuigingen vervolgd. “Vooral in afgelegen gebieden worden mensen bedreigd en lastiggevallen”, zegt Thun Saray, de voorzitter van de Cambodjaanse mensenrechtengroep ADHOC. Ook Amnesty International en Human Rights Watch beschuldigen de Cambodjaanse Volkspartij ervan tegenstanders te intimideren en het gerecht te misbruiken in de aanloop naar de verkiezingen.
Verdeelde oppositie

De oppositie is nog altijd versplinterd. Tien partijen nemen het op tegen de Cambodjaanse Volkspartij. De sterkste formatie in de oppositie, de Sam Rainsypartij, raakte de afgelopen weken verzwakt door een reeks partijleden die naar de Cambodjaanse Volkspartij overliepen. Ze kregen interessante adviesopdrachten die met overheidsgeld gefinancierd worden.

De huidige coalitiepartner van de Cambodjaanse Volkspartij, de Funcinpec, is zo goed als gedesintegreerd na de interne gevechten die volgden op het afzetten van haar leider, Prins Norodom Ranariddh, in 2006. Ranariddh, die in Maleisië in ballingschap leeft, heeft een eigen partij opgezet die enkele zetels in de wacht kan slepen.

Het lijkt moeilijk fout te kunnen gaan voor de Cambodjaanse Volkspartij. Ze heeft immers overal in het land goed georganiseerde afdelingen, beschikt over een goedgevulde partijkas en geniet de steun van de meeste grote zakenlui in het land. Volgens een recente opiniepeiling vindt ook 70 procent van de Cambodjanen dat het met hun land de goede richting uitgaat. Alleen de prille leeftijd van veel kiezers zorgt voor onberekenbaarheid: meer dan de helft van de kiezers is jonger dan 30.

Premier Hun Sen heeft al gezegd dat zijn Cambodjaanse Volkspartij alleen zal regeren als de kiezer haar daartoe een mandaat geeft. Dat zou een einde maken aan de instabiele coalities die Cambodja besturen sinds de eerste meerpartijenverkiezing van 1993.

De Cambodjaanse Volkspartij kwam aan de macht nadat een Vietnamees invasieleger in 1979 een einde had gemaakt aan het terreurregime van de Rode Khmers. Hun Sen werd in 1985 door de Vietnamezen president gemaakt. Sindsdien werkte hij al zijn rivalen vakkundig opzij.

Bron: mo.be