FRED Vorstenbosch ROZENFESTIVAL IN BULGARIJE.
Gedurende 10 jaren heb ik voor het toerisme in Bulgarije vanuit Nederland gewerkt.
Wat mij ondermeer het meest bijgebleven is, zijn de **geweldige rondreizen **die ik daar gemaakt heb.Cultuur is er volop en de fresco’s en iconen zijn vaak meer indrukwekkend dan in andere landen waar ik inmiddels geweest ben.
Een heel speciale reis vond ik het **Rozenfestival **dat midden in Bulgarije te **Kazanlak **wordt gehouden op het moment dat de rozen echt in bloei staan. (Vaak eind mei begin juni) Dit is dus niet te voorspellen wanneer dat precies is. Ongeveer weet men het wel, maar het weer moet dan wel meezitten om het festival te doen plaatsvinden en tot een succes te maken. Was het te koud, dan bloeien de rozen niet of nauwelijks en dan wordt de datum van het feest verplaatst.
Het Rozenfestival is een enorm feest waar mensen vanuit heel Bulgarije en daarbuiten naar toe komen.
Natuurlijk komen er ook veel toeristen, die op het laatst moment geïnformeerd worden door het reisorganisatie of en wanneer het Rozenfestival echt zal gaan plaatsvinden en wanneer men gaat afreizen hiervoor.
Omdat veel Bulgaren uitzien naar het Rozenfestival, zijn de slaapplaatsen in de directe omgeving vaak overvol. Bulgaren slapen dus niet alleen in hotels, pensions, bij families thuis, maar ook in andere slaapgelegenheden zoals in gymzalen, schoollokalen en dergelijke. Het kan ze niet schelen waar ze slapen, zolang ze maar mee kunnen doen in het Rozenfestival.
Voor **georganiseerd reizende **toeristen ziet het vaak naar uit, dat men verderop in een grotere plaats zal gaan overnachten en dus wat extra kilometers moet maken om zich te kunnen mengen in het feestgedruis rondom het Rozenfestival, dit naar keuze en mogelijkheden van de des betreffende touroperator…
Ik was er uitgenodigd met een groep van Nederlandse reisjournalisten en we vertrokken pas naar het Rozenfestival, toen we zeker wisten dat het Rozenfestival echt zou gaan plaatsvinden op die en die dagen. We vlogen rechtstreeks vanaf Amsterdam naar Sofia en overnachtten aldaar in een goed hotel. Omdat het echte Rozenfestival in de ochtend rond vier uur begint met het plukken van de vochtige rozenblaadjes (de blaadjes van de rozen zijn dan nog vochtig van de ochtend dauw) moesten we al vroeg Sofia verlaten voor een circa 2 uren durende busreis.
Niet iedereen was al echt wakker van ons reisgezelschap in deze bus. Het was gisterennacht nogal laat geworden omdat het heel gezellig in het hotel was en dat wreekt zich. De busreis er heen was dus heel rustig met hier en daar gesnurk. Weinig werd er gepraat. Toen we rond 4.30 uur in de zeer vroege ochtend bij het Rozenfestival aankwamen, was de pluk al bezig.Ook nijvere dameshanden, vrouwen gekleed in prachtige klederdrachten, liepen door de bijna onmetelijke rozenvelden en plukten de dan nog vochtige rozenblaadjes en deden deze voorzichtig in hun manden. Toen de zon al behoorlijk begon te schijnen en dus veel warmer werd, waren de pluksters en plukkers reeds gestopt met het doen van hun noeste arbeid. Op karren werden de manden met vers geplukte rozenblaadjes voorzichtig geladen en voor zover dat mogelijk was, werd er, ondanks de vele kuilen in de wegen, voorzichtig gereden, onderweg naar de Rozenfabriek. In deze fabriek worden de rozenblaadjes geperst om er de **kostbare rozenolie **uit te persen en te gebruiken voor ondermeer de parfumindustrie van over de hele wereld. Natuurlijk brachten we een bezoek aan de Rozenfabriek en kregen we uitgebreid informatie over de procedure van rozenblad tot parfumindustrie.
Na de interessante rondgang in de fabriek, gingen we eindelijk naar het festival. Maar eerst werden we door de burgemeester ontvangen om een gezamenlijk broederlijke proost uit te brengen op het festival. Cadeautjes werden uitgewisseld en de burgervader drong aan op een proost.
Omdat er heel veel mensen gebruik van deze proost wilde maken, bleek dat er niet genoeg glazen hiervoor waren. Drank was er meer dan zat, dus dat was geen enkel probleem. Ach, wat maakt het uit, we gebruikten onze koffie kopjes hiervoor die we eerder voor de koffie hadden gebruikt. De koffie was wel vervangen door een veel sterkere drank, ondanks het vroege uur. Ook op het bord waarop je eerst je ontbijt op had gehad, werd weer voor andere doeleinden gebruikt. Wat dacht je van gegrild vlees, uien, noten, paprika’s en dergelijke. Een kniesoor die daar problemen mee heeft. Men komt om het gigantische festival, niet om telkens weer schone borden en kopjes te krijgen. Deze zouden er niet aan te slepen zijn en deze waren er ook niet.
In de bomvolle straten, staan overal verkoopstandjes, van etenswaren tot drank, koffie, bier, wijn, wodka, brandy, snoep, souvenirs, bezems, kaas, worst, fruit en nog veel meer.
Mensen in heel verschillende klederdrachten, (men kan als kenner zien aan de klederdracht uit welke streek/ plaats deze mensen in |Bulgarije komen) bemannen etenstandjes.
Anderen in nationale diverse klederdrachten gestoken Bulgaren dringen zich door de smalle straatjes die veelal nog bedekt zijn met rozenblaadjes.Ze dringen zich klaarblijkelijk van hier naar daar en weer terug.
De verkopers van muziek op Cd’s en souvenirs zijn talrijk, hun aanbod is niet zo divers, soms zijn het gekopieerde van andere originelen. Men kan niet om de stands heen van eten en drinken. Drank stroomt er overal en Bulgaarse eetspiesen , in allerlei varianten, worden geconsumeerd.
Overal zie je mensen elkaar begroeten. Veel mensen komen om hier elkaar te treffen en te genieten van het Rozenfestival, maar ook om nieuwe vrienden en kennissen te maken.
Het hoogtepunt van het Rozenfestival is de **Rozen Koningin die, gezeten op een open wagen **door de straten en over de pleinen van de stad wordt gereden, uitbundig toegejuicht door de ontelbare - uitbundige mensen langs de route.**Rozenblaadjes vind je overal **en niet alleen op de praalwagen van de Rozen Koningin De toeschouwers staan hutje aan mutje langs de kanten van de route. Ontelbare foto’s worden gemaakt en ontelbare keren hoor ik - Nazdravnje - (Proost op zijn Bulgaars) zeggen, welke direct gevolgd wordt door het achteroverslaan van een glas drank. Er wordt heel wat afgekust. Mannen kussen elkaar ook.
**Hoe zeg je - neen - op zijn Bulgaars? **De Bulgaren knikken met hun hoofd naar boven vanuit de nek en dat betekend - neen - . Wij zien dat als - ja -. Dus wanneer een Bulgaar je een drankje of iets anders aanbiedt en je knikt, zoals wij dat doen, met je hoofd - ja -, dan begrijpt de Bulgaar dat je - neen - zegt.
**Hoe zeg je - ja - op zijn Bulgaars? **De Bulgaren bewegen hun hoofd van links naar rechts, zoals wij - neen - knikken, en bedoelen hiermede - ja -.
**Het is even opletten **wat men nu van uw conversatie begrepen heeft.
**Muziek en folkloredansen **overal om je heen. Je blijft genieten en je blijft fotograferen. Wat een diversiteit aan verschillende klederdrachten, wat mooi, wat prachtig. Je moest het zelf maar eens meemaken en zien.
Je blijft eten, je blijft drinken. Oppassen dat je niet te veel eet en zeker niet teveel drinkt. Bulgaren hebben ervaring met eten en zeker met drinken.De Bulgaren zijn zeer gastvrij en nodigen je keer op keer uit met hen te praten, te zingen en te dansen. Daar hoort ook weer iets te eten en te drinken bij, maar dat is van zelf sprekend.
Het Rozenfestival is eigenlijk een must als je meer van Bulgarije wilt ervaren.
Het feest duurt voor ons tot het moment dat onze buschauffeur ons verteld dat hij naar ons hotel in Sofia teruggaat. We moeten wel mee, het feest komt op zijn hoogtepunt. Mijn zakken zitten vol met geschenken, verse - en gedroogde rozen, rozensouvenirs, rozenblaadjes en nog veel meer. Zomaar gekregen van aardige Bulgaren.
De bus vertrekt en we vragen ons af hoe het feest verder zal gaan en wat we allemaal nu gaan missen.
We kunnen er alleen een idee van hebben hoe het feest verder zal gaan. Helaas ervaren we dat zelf niet meer.
Volgende keer toch maar een georganiseerde Rozenreis bij een touroperator in Nederland boeken. Dan maar hopen dat we meer van het land en zijn cultuur na het Rozenfestival te zien krijgen. Er zijn zo vele mooie en indrukwekkende cultuurmonumenten, zoals het **Rila Klooster **met zijn meer dan 2500 fresco’s en iconen.
Door de nacht rijdend komen we uiteindelijk in Sofia aan. Het hotel is snel gevonden, trouwens onze kamers zijn ook snel gevonden. Ik duik met spoed in mijn bed, ik ben moe. Het was het dagje wel.
FRED Vorstenbosch