DOOR CORRESPONDENT MICHEL MAAS
02-02-2008
De Nederlandse advocaat Victor Koppe is volgens de Cambodjaanse autoriteiten zijn boekje te buiten gegaan. Koppe ondertekende een verzoek tot ontslag van een rechter van het Cambodja-tribunaal nog vóór hij beëdigd was. De balie weigert nu Koppe alsnog te beëdigen. Volgens Koppe komt daarmee de voortgang van het tribunaal in gevaar.
De tuktuk-bestuurder van de Nederlandse advocaat Victor Koppe kan vrijdag het koninklijk paleis van Phnom Penh niet vinden. Dat is zoiets als een taxichauffeur in Parijs die niet weet waar de Eiffeltoren is. Koppe komt haast te laat aan bij het Hof van Beroep, pal tegenover het paleis, waar hij moet worden beëdigd als lid van de Cambodjaanse balie. Dit kan bijna geen toeval zijn. Complottheorieën dringen zich onmiddellijk op.
Rechter Ney Thol
Koppe heeft zich deze week danig impopulair gemaakt door het aftreden te eisen van een van de Cambodjaanse rechters van het ‘Rode Khmer’-tribunaal, dat maandag moet ginnen. De gewraakte rechter, Ney Thol, is een vooraanstaand lid van de regerende communistische partij, een generaal in het leger, en hij was bovendien voorzitter van het militair gerechtshof van Cambodja. De rechter is kortom niet een man die je zomaar kunt verwijderen.
Niet bevoegd
Het duurt niet lang of de Nederlandse advocaat voelt vrijdag wat het betekent als je de Cambodjaanse autoriteiten tegen je in het harnas jaagt. De tuktuk-bestuurder is inderdaad een voorbode van naderend onheil. De Cambodjaanse balie weigert Koppe te beëdigen. De Nederlandse advocaat is zijn boekje te buiten gegaan door zijn handtekening onder een juridisch stuk te zetten, nog voordat hij was beëdigd, zegt Ly Tai Seng, secretaris-generaal van de balie. Koppe was nog niet bevoegd om het omstreden verzoek voor het ontslag van rechter Ney Thol te tekenen, en dit is daarvoor zijn straf. Volgens Ly Tai Seng is er geen sprake van een Cambodjaanse wraakactie. Zonder dat iemand hem ernaar vraagt verklaart hij dat er ‘geen enkele politieke druk’ is uitgeoefend om Koppe’s beëdiging op te schorten.
Tribunaal in gevaar
De beslissing van de balie brengt de voortgang van het tribunaal in gevaar. Maandag moet Nuon Chea worden voorgeleid, de hoogste nog levende leider van de Rode Khmer. Nuon Chea zou mede-verantwoordelijk zijn voor de dood van 1,7 miljoen Cambodjanen in de jaren 1975-'79. Koppe kondigt aan dat, als hij Nuon Chea niet mag verdedigen, ook de andere advocaten van de zitting zullen wegblijven. “En zonder verdediging zal er geen zitting zijn,” zegt hij. Mocht die toch gewoon doorgaan, is dat “het einde van de legitimiteit van het tribunaal”. Volgens een woordvoerder van dat tribunaal, Helen Jarvis, zal de zitting desondanks maandagochtend volgens plan beginnen.
Gezichtsverlies
Koppe’s actie en de reactie van de balie slaan een lelijke deuk in het imago van het tribunaal, dat na tien jaar moeizame voorbereiding eindelijk van de grond begint te komen. Het verzoek om de verwijdering van Ney Thol stelt de kwaliteit van de Cambodjaanse rechters ter discussie. Door zijn banden met het leger en de communistische partij zou hij niet onpartijdig zijn. De actie van de balie toont, volgens Koppe, dat niet alleen de rechters maar ook de advocaten in Cambodja dansen naar het pijpen van de regering. Uitstel van de zitting van maandag zal dat gezichtsverlies alleen nog maar vergroten.
Het ‘Rode Khmer’-tribunaal in Phnom Penh is het resultaat van jarenlang onderhandelen tussen de internationale gemeenschap en Cambodja. Cambodjaanse rechters zijn in de meerderheid, en het tribunaal zelf valt onder de Cambodjaanse wetgeving. Het zal vijf hoge leiders van de Rode Khmer berechten, die inmiddels alle vijf gevangen zitten in de speciale gevangenis van het tribunaal. Van die vijf is Nuon Chea de hoogst geplaatste. Hij was ‘Broeder Nummer Twee’, de rechterhand van de in 1997 overleden ‘Broeder Nummer Een’, Pol Pot.
Bron: wereldomroep.nl