De spil van de Braziliaanse economie, dat was Petrobras ruim zes decennia.
Maar het staatsoliebedrijf vervult de Brazilianen niet langer met trots.
Integendeel, het staat vandaag symbool voor Braziliës kwalen.
Top Petrobras stapt op na miljardengesjoemel
“O desafio é a nossa energia”.
Uitdagingen geven ons energie.
Dat is vrij vertaald de slogan van Petróleo Brasileiro sinds Brazilië de naamloze vennootschap op 3 oktober 1953 uit de grond stampte. Als die slagzin een grond van waarheid bevat, kan het moeilijk anders dan dat het staatsoliebedrijf binnenkort bruist van energie. Want de onderneming met hoofdzetel in Rio de Janeiro staat voor haar grootste ‘desafio’ in zes decennia: overleven.
Wellicht weinig Brazilianen hadden een jaar geleden voorspeld dat Petrobras ooit een doodsstrijd zou voeren. Decennia was het bedrijf het kroonjuweel van hun economie. Een icoon. Een bron van trots voor de hele maatschappij.
Petrobras doet de economie draaien. Honderdduizenden Brazilianen zijn voor hun kostwinning afhankelijk van het bedrijf. En Petróleo Brasileiro stelt meer dan 80.000 mensen tewerk. Omdat het met 20.000 bedrijven in het land samenwerkt, is het onrechtstreeks nog eens verantwoordelijk voor een pak jobs. Petrobras neemt ook een tiende van alle investeringen in Brazilië voor zijn rekening.
In de jaren 2000 leek niets of niemand de groei van Petrobras te kunnen stuiten. Door de ontdekking van nieuwe olievelden voor de kusten van Rio de Janeiro en São Paulo wist het bedrijf zijn omzet op te krikken naar 100 miljard euro. Een gevoel van euforie waaide door de hoofdzetel. Zoveel voorspoed verleidde Dilma Rousseff, de huidige presidente van Brazilië en ex-voorzitster van de raad van bestuur van Petrobras, tot de uitspraak: ‘Ik heb sterke vermoedens dat God een Braziliaan is.’
In de ‘slipstream’ van Petrobras stootte ook de Braziliaanse economie naar de top. Brazilië kreeg prompt het etiket ‘groeiland’ opgekleefd.
De extase over Petrobras bereikte in 2010 een climax: Petrobras realiseerde op Wall Street een kapitaalverhoging van 70 miljard dollar. Door dat duizelingwekkende bedrag maakten de toplui van het bedrijf zich sterk snel te kunnen doorstoten naar de ‘Champions League’ van de bedrijfswereld.
Maar hoogmoed komt voor de val, wil het spreekwoord. En dat zegswijzen vaak wat waarheid bevatten, ondervond Petrobras de voorbije elf maanden. Week na week lekte nieuwe informatie over jarenlange onfrisse praktijken bij het staatsbedrijf uit. Volgens speurders maakte de groep zich schuldig aan prijsafspraken met bouwbedrijven, waste ze geld wit en gaf ze steekpenningen aan politici.
De onderneming vervult de Brazilianen dan ook niet langer met trots. ‘Ik ben verontwaardigd. Petrobras was de trots van Brazilië. Nu is het nog slechts een waardeloos bedrijf’, zei Rizzia Arrieiro, een 35-jarige tandarts, gisteren.
De schandalen rond Petrobras nemen stilaan zulke grote proporties aan dat de vraag niet langer alleen luidt of het oliebedrijf dit onheil te boven komt maar ook of de Braziliaanse economie de affaires overleeft. Want de speurders arresteerden de afgelopen maanden tientallen topmensen van grote en kleine bedrijven in het land. Van de grootste tien Braziliaanse bouwbedrijven zijn er slechts twee niet bij de zaak-Petrobras betrokken.
Door de onzekerheid over het lot van al die ondernemingen zijn heel wat werven stilgelegd. Andere contracten zijn afgeblazen en de kredietstromen naar de bedrijfswereld droogden op. Tot overmaat van ramp komt de corruptiekoorts er op een ogenblik dat ’s lands economie met een vormcrisis kampt.
De nieuwe toplui van Petrobras wacht dan ook een weinig benijdenswaardige taak: het hachje van het oliebedrijf - en bij uitbreiding het hele land - redden.
Bron : De Tijd