Dilma Rousseff heeft na haar nipte zege bij de Braziliaanse presidentsverkiezingen in oktober nog maar weinig reden tot feestvieren gehad. Corruptieschandalen en recente economische cijfers brengen de herverkozen presidente in diskrediet. De financiële markten houden het staatshoofd en haar economisch beleid verantwoordelijk voor de recessie in de Latijns-Amerikaanse grootmacht. Vooral de tegenstelling tussen het verstrakkende monetair en versoepelende budgettair beleid breekt de Braziliaanse economie zuur op, stelt Stephanie Smet, econoom bij KBC.
De Braziliaanse economie wordt geconfronteerd met povere productiecijfers, een arbeidsmarkt die sinds kort onder de verwachtingen presteert, een verzwakkende munt en een inflatie die boven de 6,5% uittorent. Als reactie op het hoge inflatiecijfer verhoogde de Braziliaanse centrale bank haar beleidsrente al tot 11,25%, maar liefst 4 procentpunten hoger dan het niveau in april 2013. Verdere renteverhogingen in de nabije toekomst worden niet uitgesloten indien de prijsdruk hoog blijft. De hoge inflatie maakt een monetaire uitweg uit de economische malaise quasi onmogelijk: hoge rentevoeten zetten immers een rem op de investeringen en consumptie.
Om de economische groei weer aan te zwengelen komt het er in de eerste plaats op aan om de geloofwaardigheid van het Braziliaans economisch beleid te herstellen. Maar net daar wringt het schoentje. Terwijl het monetaire beleid de inflatie tracht te bestrijden door afremming van de economische activiteit, ondersteunt het budgettaire beleid van het land net de groei en daarmee ook de inflatie. In de aanloop naar de verkiezingen stegen de overheidsuitgaven dit jaar dubbel zo snel als de overheidsinkomsten. De primaire begrotingsbalans dreigt in 2014 voor het eerst sinds lang in het rood te eindigen. Rousseff doorprikte begin november de illusie van een betere toekomstige afstemming tussen het begrotings- en monetair beleid, door het vooropgesteld primair begrotingsoverschot (begrotingsoverschot zonder rentelasten) van 1,9% van het bbp voor 2014 compleet te schrappen.
Het missen van de begrotingsdoelstelling en de toenemende overheidsschulden brengen de kredietrating van Brazilië in gevaar. Uittredend minister voor Financiën Guido Mantega heeft beloofd de primaire begroting weer naar een surplus te brengen in 2015. Het is echter de vraag of zijn - voorlopig nog onbekende - opvolger die belofte zal nakomen, rekening houdende met de centrale sturing van Rousseff en de achteruitboerende economische omgeving.
Het restrictieve monetaire beleid, het te expansieve begrotingsbeleid en de inmenging van de overheid in de privésector hebben het vertrouwen in de Braziliaanse economie doen kelderen. Alsof dat nog niet genoeg is, zit ook de internationale omgeving tegen. De vraag van een vertragend China en een slabakkende eurozone naar Braziliaanse producten zoals ijzerertsen, suiker, sojabonen en petroleum daalt.
Het belooft een woelig jaareinde voor Brazilië te worden. Zeker zolang er onduidelijkheid bestaat over het toekomstig economisch beleid van Rousseff en haar team. Het IMF verwacht dat de Braziliaanse economie in 2014 met amper 0,3% zal groeien en in 2015 met hooguit 1,4%. Voorts verwachten we dat de inflatie ook volgend jaar boven de doelstelling van 4,5% zal blijven en dat de werkloosheid zal stijgen. Het ziet er naar uit dat na het sportief debacle tijdens de Wereldbeker, Brazilië er jammer genoeg ook op economisch vlak een zootje van maakt.
BRON : De Standaard